Boekrecensies van Charles Kuijpers

“Wazzeggu?” “Nou gewoon, het was maar een malapropisme.” Bij feesten en partijen zijn er altijd mensen die indruk willen maken of lollig willen zijn. Dat gebeurt op talloze manieren. Eén daarvan is het gebruik van een malapropisme. Degene die het Grote Blufboek heeft gelezen en er iets uit heeft onthouden, zal met veel bravoure vertellen dat hij zojuist een malapropisme heeft gebruikt. Maar dan zit hij of zij er mooi naast…. Een malapropisme is een “onbewust verhaspeld woord onder invloed van een daarop lijkend woord”, aldus Van Dale. Juist omdat het onbewust wordt geacht te gebeuren, is het dus grootspraak dat het zojuist is gebeurd. Of toch niet? Het kan zijn dat de spreker zichzelf achteraf op een malapropisme heeft betrapt. Maar dat geef je dan toch niet toe?? Genoeg over feestjes en partijen….. Malapropisme is een heel moeilijk woord voor een erg grappige stijlfiguur, als je het althans een stijlfiguur mag noemen. Er is een bijzonder aardig boekje o

Dit is een recensie uit 2015. Ik plaats hem hier als eerbetoon aan een groot schrijver ... Bernlef (pseudoniem van Hendrik Jan Marsman) overleed op 29 oktober 2012. Hij liet een omvangrijk en indrukwekkend oeuvre na. Na zijn dood verschenen nog de roman “Onbewaakt ogenblik” en de verhalenbundel “Wit geld”. Twaalf dagen voor zijn dood leverde hij bij zijn uitgever Querido het manuscript in van de roman “Een onschuldig meisje”. Dit boek kwam in 2015 van de persen. De jonge onderwijzer Jos Swinkels wordt aangenomen op de dorpsschool “Karel de Grote” in Sanddam als vervanger van een overspannen geraakte onderwijzeres. Hij krijgt de combinatie van groep 7 en 8 onder zijn hoede. De hoofdonderwijzer van de school Klaas Hiemstra maakt hem erop attent dat de onderwijzeres van de school is weggepest door een paar meisjes uit groep acht. Een gewaarschuwd man telt voor twee en Jos gaat frank en vrij aan de slag. De vroegrijpe Lucille Dubois die een keer doubleerde en daardoor

In 2015 maakte de debuutthriller “Ik reis alleen” van Samuel Bjørk, het pseudoniem van de Noorse muzikant en schrijver Frode Sander Øien, grote indruk. Het bijzondere speurdersduo Holger Munch en Mia Krüger werd in dat boek in een krachtig verhaal fraai geportretteerd, en dat krijgt een vervolg in het tweede boek van Bjørk getiteld “De doodsvogel”. Munch is een liefhebber van kruiswoordraadsels, schaken, wiskunde en de muziek van Bach. Hij is gescheiden van Marianne en zijn privéleven draait om dochter Miriam en kleindochter Marion. De jonge, eigenzinnige en briljante Krüger is getraumatiseerd door de dood van haar ouders en haar tweelingzus Sigrid en heeft suïcidale neigingen. In haar werk is haar analysevermogen ongeëvenaard en oorspronkelijk. “De doodsvogel” begint met een korte schets van een merkwaardig familiedrama rond twee kinderen die in Australië terechtkomen alwaar zij nogal vreemd worden behandeld door een tante. En dan begint het echt. De botanist Tom Pet

Het Kuijpje van 14 mei 2018 citeerde de taalkundige Jan Stroop die beweert dat taalverloedering niet bestaat. In zijn beleving kunnen moedertaalsprekers helemaal geen taalfouten maken. Als steeds meer mensen “hun hebben” hanteren –en dan niet in de uitdrukking “hun hebben en houden” als “hun” daarin bezittelijk voornaamwoord is- dan is dat volgens de rekkelijken als Stroop en ook Bennis (de directeur van de Taalunie) niet fout maar gewoonweg een taal in ontwikkeling. Er wordt beweerd dat zelfs taalpuristen zich hieraan zouden bezondigen. Dat lijkt me toch wel erg sterk, want een taalpurist doet dat juist qualitate qua (!) niet op straffe van afvalligheid en verlies van de kwalificatie “purist”. En daar houdt hij juist zo van. Het is wel een interessante en vernieuwende redenering waarmee je in ieder geval als wetenschapper in de kijker komt. En voor veel wetenschappers is dat immers een hoofddoel van wetenschapsbeoefening. Als het aan hen ligt, mag je daar eigenlijk niets

N.B. Dit Kuijpje stamt uit juni 2017 Sinds de pogingen tot kabinetsformatie gaande zijn –23 juni 2017 was volgens de rekenmeesters de honderdste dag! – worden we in de media doodgegooid met motorblokken. Die zijn massief en komen hard aan. Wie het woord in dit verband heeft geïntroduceerd, is niet geheel duidelijk. Maar zoals zo vaak met dit soort “briljante” vondsten, loopt iedereen achter elkaar aan in geslaagde pogingen om niet origineel te zijn. En erover nadenken is not done, om het maar eens in goed Nederlands te zeggen. Zo horen en zien we dus wel tientallen malen per dag, afhankelijk van de mediagevoeligheid, dat het motorblok van VVD, CDA en D’66 verwoede pogingen doet om met hulp van bougies van geheel andere snit aan de praat te geraken. Het is weer een fraai voorbeeld van de kolderitis die het hedendaagse taalgebruik vooral, maar niet alleen, in de media heeft besmet. Het is een chronische ziekte die niet op een zinnige manier te bestrijden valt. Denk er e

Alle recensies, gerangschikt op achternaam auteur. Te vinden via zoekoptie rechtsboven op homepagina Maria Adolfsson: Misleiding (Doggerland 1) Özkan Akyol: Generaal zonder leger Arjan Alberts: Natan Z. Dov Alfon: Unit 8200 René Appel: Dansen in het donker René Appel: Ik en mijn mobiel René Appel: Overschot René Appel: Taalstukken René Appel: Verzwegen Griet Op de Beeck: Jij mag alles zijn Gert-Jan van den Bemd: Branco & Julia Gert-Jan van den Bemd: Na de val Michael Berg: Broertje Michael Berg: De vermissing Michael Berg: Ik zie je Marjan van den Berg: Ze is de vioolmuziek vergeten Tine Bergen: Vissen praten niet Tine Bergen: Zullen we het liefde noemen? Karolien Berkvens: Het uur van Zimmerman Karolien Berkvens: Zoon van Berlijn Bernlef: Een onschuldig meisje Bernlef: Achterhoedegevecht Hanna Bervoets: Wat wij zagen J.M.A. Biesheuvel: Schip in dok J.M.A. Biesheuvel: Vroeger schreef ik Martine Bijl: Rinkeldekink Angelique van der Bijl: Het weeskind van Haamst

In de nacht van 2 op 3 mei 2018 overleed Wim Aloserij op 94-jarige leeftijd in Hamburg. Hij was daar om een krans te leggen bij het monument voor de scheepsramp met de Cap Arcona aan het eind van de Tweede Wereldoorlog. Aloserij is de man wiens aangrijpende levensverhaal door Frank Krake is opgetekend in het boek “De laatste getuige”. De ondertitel van dit in april 2018 verschenen boek luidt “De man die drie concentratiekampen en een grote scheepsramp overleefde”. Het verhaal begint in 1932 met een indruk van de niet gemakkelijke jeugd van Wim. Zijn biologische vader Wijmans is kort voor de geboorte van Wim overleden. Zijn stiefvader Hendrik Aloserij is aan de drank en terroriseert het gezin. In die tijd leert Wim al zo “onzichtbaar” mogelijk te zijn, en dat zal hem later helpen de komende verschrikkingen te doorstaan. Wim gaat aan het werk als hulp van slager Adolfs. Niet lang daarna bereikt de Tweede Wereldoorlog ook Nederland. Tot ontstemming van slager Adolfs word

Het Nederlands biedt ongekende mogelijkheden tot bloemrijk taalgebruik. Het lezen van boeken is een uitgelezen mogelijkheid om daarvan te genieten, er gevoel voor of afkeer van te krijgen en wellicht zelfs eigen vaardigheid te ontwikkelen. En met enige oefening kan eenieder zich eraan wagen en zijn of haar graantje meepikken. Er bestaan ook grote verzamelingen aforismen: kernachtige uitspraken die al dan niet diepzinnig bedoeld zijn of in ieder geval zo kunnen worden uitgelegd.  Een stereotiep voorbeeld van een aforisme: Vrouwen houden van zwijgzame mannen omdat ze denken dat die naar hen luisteren. Over het verschijnsel aforisme later meer. De titel van dit Kuijpje is beslist geen aforisme maar veeleer een platte dooddoener. Ook daarvan kent onze moedertaal ongelooflijk veel voorbeelden. Bij tijd en wijle steekt er weer een de kop op. Luister maar goed naar radio en tv en lees de geschreven media. Ze staan er bol van. Clichés en dooddoeners liggen bijna in elkaars verl

De teloorgang van het correcte gebruik van onze moerstaal is in volle gang. Het taalonderwijs hamerde lang geleden op een juiste spelling en goede beheersing van de grammatica. Dat waren nog eens tijden! Inmiddels zijn de normen en waarden op dit terrein in ijltempo vervaagd. Het gebruik van de spellingcontroller bij digitale taal is niet alleen een vanzelfsprekendheid geworden maar geeft ook velen het gevoel dat het wel goed zit met het geestesproduct waar de controller overheen is gehaald. Er wordt niet meer aandachtig nagelezen maar het wordt kritiekloos uitgedragen. Maar men vergeet dan voortdurend dat die spellingcontroller lang niet alle fouten ziet. Een simpel voorbeeld: het zinnetje “het gebeurd nog steeds” wordt door de spellingcontroller als correct beschouwd. Vreselijk toch? Of niet?  Een onderzoek van een tweederangsuniversiteit had als wetenschappelijke conclusie dat mensen die anderen wijzen op taalfouten, onaardige mensen zijn. Sindsdien is het in bepaalde krin

De Amerikaanse schrijver Daniel Silva heeft een serie zeer goede spionagethrillers geschreven met als hoofdpersoon Gabriel Allon, een voormalige Israëlische meesterspion die zich heeft ontwikkeld tot een befaamd restaurateur van beroemde schilderijen. Het meest recente in Nederland verschenen boek uit de serie is “Het zwarte gif”. Dit zeer goede en angstwekkend realistische boek over de IS-terreur was aanleiding tot het gaan lezen van oudere delen uit de serie. Op 2 mei 2018 verschenen hier de recensies van “Gevallen engel” (4*) en “Het Engelse meisje” (4*). De recensie van “Het zwarte gif” (4*) is eerder elders gepubliceerd en verschijnt vandaag hier. De boeken van Silva hebben, zoals aan het aantal sterren is te zien, een constante, hoge kwaliteit. “Portret van een spion” verscheen in 2014. Ook dit boek blijkt zeer lezenswaardig. Gabriel Allon en zijn echtgenote Chiara verblijven in een dorpje in het Engelse Cornwall alwaar Gabriel bezig is met het restaureren v

In Nederland is er een internetsite waar je in contact kunt komen met vaklieden en beunhazen als je een groter of kleiner karwei in of rond huis hebt. Deze site genaamd “Werkspot” kwam enige tijd geleden in het nieuws door een eigenhandige actie van de site. Men gaat lieden die zich bedienen van valse al dan niet zelfgeschreven beoordelingen weren van de site. Op de website van het Algemeen Dagblad stond onder meer: “Wekelijks stuit Werkspot op lieden die de boel proberen te flessen. De meest voorkomende fraudevorm is een poging om een valse referentie online te plaatsen.” Volgens het bericht waren er al vele honderden handige jongens verwijderd van Werkspot. Het bericht bleef bij mij hangen na een eigen welhaast traumatische ervaring met een werkspotter bij een grote opdracht in mijn huis. Op vele plaatsen op internet wordt de mening van de consument gevraagd over gekochte producten en afgenomen diensten. Onder allerlei benamingen kom je reviews tegen over alles wat maar denkb

Het dagelijkse leven zit vol met negatieve prikkels. Het heeft er alle schijn van dat de mens voortdurend op zoek is naar de negatieve gevolgen van gebeurtenissen en handelingen. En dan vooral handelingen van anderen. Hoe vaak hoor je niet: “ja, het is wel goed, MAAR…..”, en dan is het nog beschaafd uitgedrukt. Velen zijn zich er niet van bewust dat het woord “maar” in dit soort zinsverbanden veelal als effect heeft dat het filter van de wederpartij omslaat. Het woord wordt immers gevolgd door een tegenwerping of een bezwaar of een andersoortige opmerking met een gevoelsmatig negatieve inhoud. Het is een bekend verschijnsel dat het filter van de mens gemakkelijker negatief wordt dan positief. Voor dat laatste moet je domweg meer moeite doen. En als het filter eenmaal negatief staat, kost het onevenredig veel moeite het weer om te buigen. Negatieve uitingen blijven het meest hangen en worden ook het langst herinnerd. Het bewijs van toenemende negativiteit wordt voortdurend gel

Daniel Silva is merkwaardigerwijs een in Nederland relatief onbekende thrillerschrijver. Hij heeft naast drie andere titels al een serie van vijftien thrillers op zijn naam, alle met als hoofdpersoon de Israëlische geheim agent Gabriel Allon. Zeven ervan zijn ook in het Nederlands uitgegeven. Silva wordt in Amerika beschouwd als een van de grootste spionageschrijvers aller tijden. “Het zwarte gif” is de zestiende thriller in de Allon-serie. Het verhaal handelt over een helaas uiterst actueel thema, te weten de terreur van IS in het westen door middel van gewelddadige (bom)aanslagen. Opmerkelijk is dat dit boek is geschreven alvorens de vreselijke aanslagen in onder meer Parijs en Brussel plaatsvonden. Hoewel het boek pure fictie is volgens ook de schrijver, heeft het achteraf een akelig hoog realiteitsgehalte. Parijs en Amsterdam worden opgeschrikt door bomaanslagen en ander geweld waarbij zeer vele doden vallen. Het leidt tot een tweestrijd tussen geheim agent Gabrie