Heleen van den Hoven: Ontspoord

In 2019 maakte de eerste thriller van Heleen van den Hoven “Het CARPA Complot” diepe indruk. Het angstwekkende scenario ervan vergeet de lezer niet snel. De houding van Rijkswaterstaat destijds was nogal opmerkelijk, maar wellicht zelfs spreekwoordelijk. Inmiddels zijn hier van Heleen van den Hoven alweer drie volgende thrillers besproken, alle van hoge kwaliteit. Laatstelijk was dat “Wie schrijft, die blijft”.

Op 8 oktober 2025 verscheen “Ontspoord”. In alternerende korte hoofdstukken worden drie hoofdpersonen gevolgd. De met haar partner Harriet Rodriguez in Berkeley wonende Nique raakt gebiologeerd door filmpjes met modeltreinen op YouTube. Die zijn gemaakt door iemand die zich The Trainman noemt. In die filmpjes speelt ook een kat met de niet toevallige naam Loco een rol.

De derde hoofdpersoon is Luuk Peerenboom. Hij woont in Utrecht en lijkt geestelijk in de war door het obsessieve gedrag dat hij vertoont op het gebied van persoonlijke veiligheid. Na een mysterieuze proloog over iemand met een nickname komen de activiteiten van Harriet aan bod. Ze is in Coffee Conscious in Berkeley, waar Nique werkt. Harriet is een gedreven hacker en is bezig met onderzoek naar VerityView, een baanbrekend computerprogramma voor fotoherkenning.

Luuk worstelt met diverse trauma’s uit het verleden. Het gaat daarbij om dramatische gebeurtenissen in familiekring. Nique zit met onbeantwoorde vragen en gaat zonder dat aan Harriet te vertellen plotsklaps naar Nederland in een poging Luuk te vinden. Zij veronderstelt dat Luuk in Amsterdam woont en zoekt daar werk. Na enige tijd ontdekt ze dat hij in Utrecht woont en zet haar speurtocht daar voort.

Als Nique uiteindelijk Luuk heeft gevonden, ontstaat er een gevaarlijke situatie die volledig uit de hand loopt. Harriet is haar intussen naar Nederland gevolgd maar is net te laat ter plaatse. Dan blijkt dat er al enige tijd een achtervolging is via digitale technieken. Een confrontatie leidt tot een spannende ontknoping.

Heleen van den Hoven heeft in haar eerdere thrillers al ruimschoots blijkgegeven van een vaardige pen. Haar schrijfstijl is soepel en gemakkelijk, ze weet de onderhuidse spanning goed vast te houden en op te voeren. Het verhaal is goed gestructureerd en doorwrocht opgebouwd. Het kost wel enige moeite om goed in het verhaal te komen: af en toe heeft de lezer even een zinsbegoocheling, maar die gaat snel weer over. Digitale techniek speelt een belangrijke rol in het boek. Heleen heeft daar duidelijk veel kennis van en etaleert die op een prettige toegankelijke wijze. De personages zijn allesbehalve alledaags en komen goed uit de verf. Het gedrag van alle drie is wel heel bijzonder in veel opzichten. Dat geeft een speciaal beeld van hun gedachtewereld en drijfveren.

“Ontspoord” behandelt zoals de lezer gaandeweg duidelijk wordt, een belangrijk maatschappelijk thema. De schrijfster geeft dat fraai weer in haar nawoord.

“Overal in Nederland hangen camera’s: op stations, in winkelcentra, bij huizen en in de supermarkten waarin ik regelmatig kom. Combineer dat met het volgende en je kent de inspiratie voor dit boek: in september 2024 legde de Autoriteit Persoonsgegevens het bedrijf Clearview AI een boete op, omdat het een database had aangelegd met miljarden gezichten, die het illegaal van internet had geschraapt. Clearview is een Amerikaans bedrijf dat gezichtsherkenningsdiensten aanbiedt aan opsporingsinstanties. Het werkt nog steeds met de illegale database.”

De nog steeds toenemende dominantie van digitale techniek en de verontrustende groei van AI-toepassingen vormen naast hun nut een gevaar voor de mensheid en de wereldorde. De voorbeelden liggen inmiddels voor het oprapen.

“Ontspoord” is een zeer goed boek en krijgt vier digitaal vastgelegde sterren.