L.H. Wiener: In verlatenheid

L.H. (Lodewijk) Wiener (80) heeft een indrukwekkende bibliografie. Na zijn eerste werk in 1967, de ophef veroorzakende verhalenbundel “Seizoenarbeid”, volgde een eindeloze rij publicaties. Naast schrijver was hij lange tijd leraar Engels aan het Stedelijk Gymnasium in Haarlem.

Op 5 november 2025 verscheen de roman “In verlatenheid”. De flaptekst daarvan is zó intrigerend dat hij hier integraal volgt:

“Nadat zijn Laatste Vriendin hem verlaten heeft gaat Lodewijk Wiener, gepensioneerd docent, gebrekkige minnaar en geboren schrijver, de wanhoop te lijf en op zoek naar een manier om de eenzaamheid te overwinnen. Hij blikt terug op zijn leven en legt vast wie hij was of had willen zijn, nu de onvermijdelijke Dood, nog wat talmend, maar onvermurwbaar, op weg is naar zijn huis. Niet anoniem passeren is tenslotte het credo van iedere schrijver.”

Daarmee is kernachtig beschreven waar het boek over gaat. Vanaf 1963 had Wiener maar liefst vijf langere relaties met verschillende vrouwen, van wie drie oud-leerlingen. Hij haast zich daarbij te vermelden dat de relaties met die laatsten pas ontstonden toen de dames volwassen waren. Tweemaal was hij getrouwd. Met Carina heeft hij twee kinderen.

Zijn jeugdherinneringen beschrijft Wiener in fraaie stijl. Daarin komt ook zijn bewondering voor Gustave Flaubert tot uiting. Het einde van de relatie met zijn Laatste Vriendin (die hij Kenau noemt, een beladen woord dat overigens in Haarlem vanwege de geschiedenis een eretitel is) komt tamelijk uitvoerig en gedetailleerd aan bod.

Wiener gaat daten en heeft dan een zeer vermakelijke afspraak met een zekere Olga die geheel uit de hand loopt, maar anders dan gedacht en gehoopt. De schrijver uit zijn frustraties over vrouwen in het algemeen. Daarna zoekt hij in een verder lege bioscoop toenadering tot een vrouw die een halve eeuw jonger is dan hij.

Zijn poging om na een ontmoeting op straat een mooi meisje van een jaar of zestien (dat getal lijkt strafrechtelijk bezien niet toevallig) in te palmen, lijdt op welhaast hilarische wijze schipbreuk. Het wordt een mooi voorbeeld van “de bedrieger bedrogen”. Wiener staat weliswaar bekend om zijn ironie en zelfspot, maar dit onderdeel van het verhaal doet toch wat bedenkelijk aan. Al zal de schrijver zelf natuurlijk volhouden dat hij nergens expliciet schrijft over vuige intenties, de suggestie ervan lijkt overduidelijk, al zal dat dan weer worden teruggekaatst met een beroep op de “dirty mind” van de lezer.  

Lodewijk Wiener heeft een fijne penvoering. Zijn taal is over het algemeen helder. Wel laat hij door vele Engelse woorden en verwijzingen naar  Engelstalige schrijvers nogal sterk zijn docentschap Engels en zijn belezenheid doorklinken. Dat gaat wel enigszins ten koste van de samenhang in het verhaal.

“In verlatenheid” mondt uit in aandoenlijke taferelen en overdenkingen die oudere lezers wellicht herkennen. Het slot van de roman vóór de epiloog is kenmerkend:

“Ik draai een fles Camden Park open, een rode Australiër die mij altijd weet te vinden, schenk een klein bol wijnglas vol en drink het in één teug leeg, terwijl de twijfelachtige gedachte door mijn hoofd gaat: alleen-zijn is misschien nog het beste wat iemand moet verduren.”

“In verlatenheid” is een goed boek en krijgt de daarbij behorende drie eenzame sterren.