Arjan Alberts: Natan Z.

De in maart 2019 verschenen thriller “Natan Z.” van Arjan Alberts behandelt vermoedelijk ongewild een actueel maatschappelijk thema. Sinds het schokkende rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid over de gang van zaken rond Michael P., de vermoedelijke verkrachter en moordenaar van Anne Faber, staat het zoeklicht vol gericht op de soms onzorgvuldige wijze waarop Justitie, gevangenissen en tbs-klinieken omgaan met de maatschappelijke re-integratie van zware misdadigers.

Het verhaal begint met een spannende proloog in augustus 2002 waarin het jonge meisje Suus in de avonduren getuige is van een wonderlijke ontmoeting van haar tweelingbroertje met een beweerde vriend van hun moeder.

Vijftien jaar later start de beschrijving van de gebeurtenissen in het leven van de drie hoofdpersonen advocaat Reinier de Graaf, diens echtgenote Hannah en de sociotherapeute Suus de Bruyn. Opmerkelijk is dat de voornamen van alle drie een palindroom zijn (een woord dat van links naar rechts en omgekeerd gelezen hetzelfde resultaat geeft). 

Reinier verdedigt in een strafzaak de seriemoordenaar Natan Zorkan die vastzit in de Afdeling Zebra (zware gevallen) van de Maarsseveensekliniek. Natan is een zeer intelligente griezel die nergens voor terugdeinst en mede door zijn dominantie geen enkele verbetering in zijn gedrag vertoont. Door een doortrapte actie van Reinier en een fout van het Openbaar Ministerie dreigt Natan Z. vrij te komen.

Hannah de Graaf is schrijfster van thrillers, zij worstelt al tijdenlang met een schrijversblok (een onwennig Nederlands woord voor het meestal gehanteerde writer’s block). Ze besluit zich een tijd terug te trekken in het vakantiehuis van de ouders van Reinier in de Franse Alpen. Hannah belandt na een reis vol ontberingen in het huis genaamd Le Plancert, dat een groot maar nogal primitief onderkomen blijkt te zijn. Ze moet in het bereiken van het huis en het gereedmaken voor bewoning ervan in het onherbergzame en steenkoude gebied vele acties ondernemen die voor een vrouw alleen nauwelijks haalbaar zijn.

Suus de Bruyn heeft na een traumatische gebeurtenis in haar jeugd het plan opgevat zich te wreken op de aanstichter daarvan. Na haar opleiding tot sociotherapeute vindt zij werk in de tbs-kliniek waar Natan Z. verblijft. Het hoofd van de afdeling, Peter, heeft nogal vreemde opvattingen over behandelwijzen van tbs-ers en de rol van het personeel van de kliniek daarin.

Dan volgt een lange serie kolkende gebeurtenissen met veel actie, in korte hoofdstukken afwisselend beschreven vanuit het oogpunt van de genoemde hoofdpersonen. Spannend is het vrijwel voortdurend en de afloop is omgeven met veel, maar niet altijd even geloofwaardige, dramatische gebeurtenissen.

Arjan Alberts heeft een zeer vlotte pen. Zijn taalgebruik kan de toets der kritiek zonder meer doorstaan. Het verhaal begint bijzonder sterk en intrigerend, en belooft veel. 

Na deze vliegende start krijgt de kritische lezer het echter moeilijk. De personages hebben niet alle voldoende diepgang. Sommige gebeurtenissen en gedragingen zijn tamelijk vergezocht, zo niet onwaarschijnlijk, en de afloop van het verhaal zal niet aan ieders verwachtingen voldoen. 

De plot had verder kunnen worden uitgesponnen, het slot maakt een haastige en lichtelijk chaotische indruk.

“Natan Z.” is evenwel zonder meer een spannende thriller en een zeer verdienstelijk debuut van een schrijver met veel potentieel. Het krijgt drie sterren die staan voor een goed boek.