Raynor Winn: Het zoutpad

Op 5 januari 2021 verscheen “Het zoutpad” van Raynor Winn, een kennelijk  autobiografisch verhaal over een immense wandeling langs de westkust van Wales. Lange tijd leek het erop dat sprake was van een hype, en die is vaak niet interessant. Doch recentelijk leidden enkele positieve opinies van verstandig geachte mensen ertoe dat het er toch van kwam het te lezen. En het was alleszins de moeite waard.

Raynor en haar man Moth woonden in een huis dat zij door een procedurefout kwijt raken. Na een financiële claim tegen hen van een “vriend” die voor hen beleggingen regelde, wordt hun pand door de rechter verbeurd verklaard. Zij moeten het huis op korte termijn verlaten. Van het ene op het andere moment zijn zij dakloos en bovendien zo arm als een luis.

Moth heeft tot overmaat van ramp een onheilspellende diagnose gekregen van zijn arts. Hij lijdt aan corticobasale degeneratie waardoor hij ten dode is opgeschreven. De echtelieden houden elkaar strak vast:

“Als er geen licht tussen ons in was, kan niets ons scheiden, was dit niet echt waar en hoefden (we) het niet onder ogen te zien.”

In hun wanhoop besluiten Raynor en Moth een wandeling van 1014 kilometer met louter een tentje te gaan maken over het South West Coast Path, het zoutpad. Het wordt een wandeling vol beproevingen en ontberingen langs de steile kust met zijn kliffen. De uiterst beperkte financiële middelen van de twee noodzaken hen tot een extreem sobere levensstijl onderweg. Uit de beschrijvingen lijkt het welhaast onmogelijk te overleven op de karige en ongezonde rantsoenen. Zeer incidenteel krijgen ze voedsel- en andere hulp van mensen die zij ontmoeten. Maar veelal worden zij door de medemens met de nek aangekeken en als dakloze zwervers gemeden. Soms is dat anders, als Moth wordt aangezien voor de bekende dichter Simon Armitage. Doch die momenten duren kort.

Ontmoetingen met andere wandelaars op het pad zijn soms bemoedigend. Zo spreekt de korte vriendschap met het stel Dave en Julie de lezer ongetwijfeld aan. De beschrijvingen van de natuur zijn mooi en beeldend. Het verhaal geeft treffend weer wat plotselinge armoede met mensen kan doen, en hoe sommigen een ongelooflijke veerkracht hebben. En ook de diverse reacties van andere mensen op het echtpaar zijn spreekwoordelijk.

Raynor Winn heeft een indrukwekkend boek geschreven. De stijl doet weldadig aan, metaforen zijn mooi en niet overdadig aanwezig. Het verhaal is bijna filmisch opgebouwd. De gebeurtenissen zijn gevarieerd en niet zelden erg beladen. Maar soms bekruipt de lezer de vraag of het wel volledig realistisch is. Hier en daar lijkt het wat aangedikt, menselijk bezien bijna onmogelijk alles dat er beschreven wordt, te doorstaan. Helaas gaat het verhaal plotsklaps als een nachtkaars uit, dat is jammer en onnodig.

“Het zoutpad” is meer dan een goed boek, maar geen zeer goed boek. Daarom krijgt het een waardering van drieënhalve ster.