Tomas Ross: Het D-day complot

Tomas Ross (1944) is de uitvinder én grootmeester van het genre “faction”. Dat is een samenstel van een fikse hoeveelheid feiten gecombineerd met een dosis fictie. Ross is zeer productief. Vanaf 1980 schreef hij naast elf kinderboeken maar liefst 74 boeken. Daarvan zijn er enkele hier besproken, te weten “Blonde Dolly”, “Doodskopvlinder” (samen met Corine Hartman), “Zwarte weduwe” (ook samen met Corine Hartman) en “De man zonder gezicht”.

In 2014, jaren voor de start van deze blog, las ik van Ross ook zijn intrigerende “De vrienden van Pinocchio”. Dat was geïnspireerd op de toentertijd rondzingende naargeestige affaire van Joris Demmink die inmiddels in de vergetelheid is geraakt.

Op 23 mei 2024 verscheen Ross’ nieuwe boek “Het D-day complot”. Het verhaal speelt zich af voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, dat zal geen verrassing zijn gelet op de titel. In 1936 gaat Jonas Muller alias Jonas Rädiker die in het Ginneken in Breda woont, op weg naar Freiburg. De lezer krijgt gaandeweg de nodige informatie over Muller die als spion voor de Duitse Abwehr met codenaam Sonja een grote rol zal gaan spelen in de Duitse zoektocht naar informatie over tijdstip en locatie van de invasie van de geallieerden in West-Europa. Muller is bevriend met Kurt Weber die een hoge post bekleedt in de Abwehr en een vriend is van Hitler.

Dan springt het verhaal naar mei 1940. Guus de Koning, de andere hoofdrolspeler in het spionagedrama, is met Wiesje Rozenboom in de Dordogne. Hij heeft daar een kasteeltje geërfd. De Joodse Wiesje heeft in Duitsland een SA-er doodgestoken en wordt daarvoor gezocht. Guus woont (nog) in Den Haag bij zijn schoonzus Sophie, weduwe van zijn broer Bart die is vermoord door Sonja. Guus jaagt al jaren op Sonja, maar die blijkt aalglad.

Diverse intrigerende personages komen ten tonele en verdwijnen soms ook weer op al dan niet gewelddadige wijze. Neelie Mertens alias Natte Neelie, Gina alias Miss Blanche, een oogverblindende schoonheid en minnares van het hoofd van de Abwehr, en de Schotten Archibald Fielding en William Wallace (jawel, de naam van “Braveheart”) blazen hun partij mee.

Dan verschuift het tafereel naar 1944. De geallieerden hebben met Operatie Fortitude een geniaal plan bedacht om de Duitsers te misleiden. Door Double Cross proberen zij Duitsland in de waan te brengen dat de invasie bij Calais en Duinkerke zal plaatsvinden. Hitler zelf is ervan overtuigd dat de locatie van de geallieerde aanval Normandië zal zijn.

Rond Jonas Muller en Guus de Koning ontstaan vele spannende en intrigerende gebeurtenissen, waarbij de confrontatie tussen beiden steeds niet tot een onherroepelijk einde van de rol van een van beiden leidt. Als documenten van de D-dayplannen in verkeerde handen komen, lijkt het een verloren zaak te worden. Een geheel onverwachte wending aan het eind benadrukt nóg meer de complexiteit van dubbelspionage. Er resteert in ieder geval een gelukkig einde voor Guus de Koning en zijn vriendin Yvette Latour.

Tomas Ross is een schrijver met een gepolijste stijl. Hij is een geboren verteller met oog voor detail, zonder daarin te overdrijven. De door hem beeldend  beschreven taferelen komen volledig tot leven. De plot van dit verhaal is ingenieus geconstrueerd, en kan zomaar voor een belangrijk deel op werkelijkheid zijn gebaseerd. Waar in het werk van Ross de feiten ophouden en de fictie begint, is niet altijd meteen duidelijk. Dat is ook de kracht van zijn werk. In ieder geval voelt het boek levensecht aan en daar gaat het om. In WO II, maar niet alleen toen, zijn vreselijke dingen gebeurd die de donkere kant van de menselijke geest ten volle tonen. Zo ook in dit verhaal.

“Het D-day complot” is een zeer goed boek dat vier sterren verdient.