Carla de Jong: Hoe klein de wereld is

Op 4 februari 2025 verscheen de wel heel bijzondere roman “Hoe klein de wereld is” van Carla de Jong. Het boek staat mede op naam van de in 2021 overleden schrijver Walter Lucius, pseudoniem van Walter Goverde. De achtergronden hiervan zijn te lezen in het ontroerende nawoord van de schrijfster en het al even indringende “Woord van de uitgever”.

In 1943 woont de jonge vrouw Luna Lansman samen met haar stugge vader Wolfram en diens moeder Muthilde op een boerderij op Texel. Luna’s moeder Elena is gestorven toen ze nog een baby was, zo is aan Luna voorgehouden. Haar lieve grootmoeder van Duitse komaf is haar steun en toeverlaat in haar allesbehalve gemakkelijke leven in oorlogstijd. Als haar paard Gerke gewond is geraakt, ontmoet Luna de jonge Indiase legerarts Chandar Kapoor die voor de Duitse bezetter werkt. Hij is dat gaan doen op basis van een opmerkelijke argumentatie: hij heeft in India zoveel nare dingen meegemaakt van de Britse bezetter dat hij met anderen heeft besloten tegen de Britse overheersers te gaan vechten. Na enkele omzwervingen is hij op Texel terechtgekomen.

Chandar is ayurvedisch geneeskundige welk vak hij in de praktijk heeft geleerd van zijn vader. Hij verzorgt de hardnekkige wond van Gerke lange tijd en raakt bevriend met Luna. In terugblikken komt de voorgeschiedenis van Chandar uitvoerig aan de orde. Die is indrukwekkend. Ook de befaamde Mahatma Gandhi die met zijn geweldloze verzetsbeweging uiteindelijk de nachtmerrie van de Britse bezetters van India werd, komt daarbij kort ten tonele.

Er zijn ook terugblikken in het leven van Luna. In 1938 komt de Joodse Rifka Marks als onderduiker bij haar familie wonen. Dat leidt na een tragisch overlijden tot steeds grotere verwijdering tussen vader Wolfram en zijn dochter. Luna is bevriend met de Texelaar Thiemen doch die vriendschap bekoelt als de jongeman sterke sympathie voor de NSB ontwikkelt en later zelfs bij de Waffen-SS gaat. Als Rifka door een ongelukkig toeval wordt ontdekt, moet ze halsoverkop vluchten. Wolfram is woedend over het voorval en zijn al broze relatie met Luna verslechtert nog verder.

Als de bevriende huisarts Aart Vrieling de waarheid over de dood van haar moeder aan Luna vertelt, ontstaat een dramatisch beeld van de reactie van haar vader daarop.

“Ik was bang dat hij zijn verstand verloor. Ik heb veel verdriet gezien in mijn loopbaan, veel verlies. Niets zoals dit. Jouw vader brak voor mijn ogen en ik kon niets doen. Mijn vrouw ontfermde zich over jou en wij gingen naar zee. Wolfram raakte zichzelf kwijt daar op het strand. Soms denk ik dat hij zichzelf nooit meer heeft teruggevonden.”

Er gebeurt nog veel meer in het verhaal, de lezer moet dat zelf ontdekken. De spoilers liggen massaal op de loer. Het slot is van een ontzagwekkende schoonheid, en herbergt enorme dramatiek. Het roept diepe emoties op en de meelevende lezer raakt tot tranen geroerd. Prachtig!

Carla de Jong (met credits voor wijlen Walter Lucius) heeft een werkelijk fabelachtige roman geschreven. De schrijfstijl is voortreffelijk, het verhaal is voortdurend bijzonder boeiend en de steeds terugkomende decorwisselingen maken het niet alleen prettig leesbaar, maar ook zeer intrigerend. Langzaam maar zeker en uiterst minutieus raken de levens van de hoofdpersonen vervlochten op een unieke wijze. Diverse oorlogsthema’s komen aan de orde, alle op zorgvuldige en afgewogen wijze. Het slot is onverwacht en diep ingrijpend.

“Hoe klein de wereld is” is buitengewoon goed en verdient vijf liefdevolle sterren.