Haroon Ali: Het blijft toch je familie?

Op 27 november 2025 verscheen “Het blijft toch je familie?” van Haroon Ali. De schrijver is journalist en sociaal psycholoog. Op 30 november had Lotje IJzermans in VPRO Boeken een interessant interview met Ali wat de aandacht op het boek vestigde.

Hij behandelt in samenspraak met diverse experts de door hem “gezinsbreuk” genoemde breuk met ouder, broer, zus of kind. Zo’n permanente verbreking van contact komt opvallend vaak voor, en er zijn vele redenen voor. Die zijn bij buitenstaanders veelal niet bekend, en als ze dat al wel zijn, worden ze meestal niet begrepen.

Ali fileert het onderwerp aan de hand van achttien geanonimiseerde praktijkvoorbeelden waardoor een zeer gevarieerd palet van de problematiek ontstaat. Vele factoren uit het krachtenveld komen aan de orde, vaak met kanttekeningen van (andere) experts. Zo speelt loyaliteit van kinderen jegens hun ouder(s) een grote rol, vooral in situaties van een volledige breuk tussen beide ouders. Kinderen worden dan tegen elkaar en hun ouders uitgespeeld, hetgeen een zware wissel trekt op hun loyaliteit. In zo’n situatie speelt niet zelden “parentificatie” een rol. Die houdt in dat een kind al dan niet gedeeltelijk de rol van ouder toebedeeld krijgt vanwege het ontbreken van een van de ouders.

Toxisch gedrag, vooral emotionele, psychische mishandeling, is een factor van betekenis in het voortraject van een gezinsbreuk. Er ontstaan trauma’s met uiteenlopende fysieke reacties. Ook de niet te onderschatten invloed van de coronatijd en de daarin versterkte polarisatie tussen groepen mensen en ook tussen individuen komt uitgebreid en zeer herkenbaar aan bod. En de diepgaande effecten van religie op het gedrag van mensen ontbreken niet in het boek.

De reactie van zowel andere familieleden als van derden is niet zelden zoals de titel van het boek luidt: het blijft toch je familie?. Maar zo simpel ligt het niet. Aan een gezinsbreuk is zeer vaak een lange periode van ellende, verwijten en verwijdering voorafgegaan. En dan kan op een gegeven moment de maat vol zijn. Als je de voorgeschiedenis enigszins kent of meer dan dat, kun je begrip opbrengen voor de breuk, hoe ingrijpend die ook is. Dan is van groot belang dat de helpende hand wordt toegestoken om de schade zoveel mogelijk te beperken.   

 “Wie heeft gebroken met een ouder, broer, zus of kind zal zichzelf weer in elkaar moeten zetten, eventueel met professionele hulp. Je moet rouwen om levend verlies en het een plek zien te geven, en ondertussen de andere relaties in jouw leven versterken.”

De psychosomatische gevolgen van een gezinsbreuk zijn niet te onderschatten. Een bekende Hongaarse arts en publicist over trauma’s vatte dat kernachtig samen:

“Gabor Maté deelde eerder in dit boek de les: als we onze zielenpijn negeren of wegstoppen, komt het lichaam in opstand.”

Haroon Ali heeft in soepele en toegankelijke stijl een zwaar onderwerp behandeld. De opzet met praktijkgevallen biedt vrij snel een helder inzicht in de complexe problematiek van gezinsbreuk. Meer mensen dan je zou denken hebben ermee te maken, en de uit een gezinsbreuk voortvloeiende trauma’s zitten diep. En geloof het of niet, het risico van een gezinsbreuk bestaat helaas in vele stadia van het leven van een mens.

Het boek opent de ogen van degene die niet vertrouwd is met het thema. Dat wordt veelzijdig belicht, daarmee geeft Haroon Ali een nuttige gids in het bijna ondoordringbare oerwoud van de gezinsbreuk. Aan het slot is  onder “Bronnen” een literatuurlijst toegevoegd van de werken die per hoofdstuk ter sprake komen.

“Het blijft toch je familie?” is een zeer goed boek dat vier professionele sterren verdient.