Frank Krake: De verzetsman en de voetbalheld

Al eerder zijn op deze blog twee boeken van Frank Krake over de Tweede Wereldoorlog aan de orde geweest.

In mei 2018 besprak ik het indrukwekkende relaas van het leven van Wim Aloserij in “De laatste getuige”. Dat geweldige boek werd evenals de hoofdpersoon waarlijk onvergetelijk. In maart 2022 maakte het uitgebreid gedocumenteerde “De grootste bankoverval aller tijden” ook al een verpletterende indruk.

Uit het diepgaande feitenonderzoek van Krake voor dat laatste boek resteerden nog enkele belangwekkende gegevens die onderwerp werden van de op 28 maart 2023 verschenen novelle “De verzetsman en de voetbalheld”. Het gaat in hoofdzaak om het droeve lot van verzetsman Gerhard Nijland, de man die de buit van de beschreven bankoverval in de hooiberg van een boerderij verborg. Zijn rol daarin werd door de nazi’s ontdekt. Hij werd opgepakt en vanuit de gevangenis De Kruisberg in Doetinchem op transport gesteld naar concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Vanaf dat moment ontbrak tot voor kort elk spoor van Nijland.

Het speurwerk van Frank Krake bracht ongeveer achtenzeventig jaar na dato duidelijkheid over het levenseinde van Gerhard Nijland. Hij zat bij de bevrijding van het weerzinzekkende concentratiekamp Ahlem op 10 april 1945 aldaar. Een van de bij die bevrijding betrokken Amerikaanse soldaten was de toen 21-jarige Henry Kissinger. Decennia later zei Kissinger over het verschrikkelijke beeld dat  hij daar zag:

“Ademende verzamelingen van botten met lege gezichten waarin doffe ogen de vooraankondiging zijn van een verlossende dood.”   

De voetbalheld in de novelle is Otto Harder. Hij debuteerde als speler van Eintracht Braunschweig op 5 april 1914 in het Duitse elftal tegen Nederland. Kort daarna brak de Eerste Wereldoorlog uit. Harder werd soldaat. Na WO I ging hij weer voetballen en bereikte een heldenstatus door zijn niet aflatende en succesvolle scoringsdrift. In de Tweede Wereldoorlog kruiste zijn weg die van Gerhard Nijland in afschuwelijke omstandigheden. Harder was de kampcommandant van Ahlem. Zijn wreedheid en onverschilligheid werden mede gevoed door drankzucht. In 1947 werd Harder vanwege zijn betrokkenheid bij de dood van honderden gevangenen in Ahlem veroordeeld tot vijftien jaar gevangenisstraf waarvan hij er echter slechts vier uitzat. Over de achtergrond van zijn vervroegde vrijlating is nooit echt duidelijkheid gekomen. Bij zijn thuiskomst en later bij zijn begrafenis in 1956 werd hij erg genoeg vereerd als een held.

Frank Krake heeft wederom, zij het deze keer in een notendop door het beperkte onderwerp, een prachtig boek geschreven. Zijn schrijfstijl is zoals steeds glashelder en onberispelijk. Hij vertelt de geschiedenis van Gerhard en Otto op beeldende wijze. Het verhaal is duidelijk louter op feiten gebaseerd. Dat maakt het boekje een waardevol document in de geschiedschrijving.

Het is uitgevoerd met een fraaie hardcover en bevat een flink aantal authentieke foto’s die ten zeerste bijdragen aan de beeldvorming van de indringende gebeurtenissen.

“De verzetsman en de voetbalheld” is een buitengewoon goed boek(je) en krijgt vijf authentieke sterren.

Op 29 maart 2023 werd Frank Krake op de radio geïnterviewd over dit boek. Het werd een prachtig vraaggesprek dat hier te beluisteren is.