Salman Rushdie: De levensavond

Op 28 oktober 2025 verscheen “De levensavond”, een bundel met vijf korte verhalen van Salman Rushdie. Ze hebben als centrale thema’s blijkens de flaptekst het leven en de dood, nalatenschap en identiteit.

Het eerste verhaal draagt de eenvoudige titel “In het zuiden”. Het speelt zich af in een kustplaatsje in India. Daar wonen Senior en Junior, beiden 81 jaar en slechts enkele dagen in leeftijd schelend, naast elkaar in appartementen met aangrenzende veranda’s. Zij hebben een goede relatie met veel cynische humor.

“ ‘Je ziet er vreselijk uit’, zei Junior tegen Senior, zoals elke ochtend. ‘Je ziet eruit als een man die alleen nog maar wacht op de dood.’ Senior reageerde – hij knikte ernstig en zei ook volgens hun eigen traditie – ‘Dat is beter dan eruitzien zoals jij, als een man die nog steeds wacht op het leven.’

Senior is na het overlijden van zijn vrouw op hoge leeftijd hertrouwd met een weduwe.

“In plaats van in ongelukkige eenzaamheid zaten ze gevangen in ongelukkig samenzijn.”

Als Junior na een ongeluk overlijdt, eindigt het verhaal met een mooie metafoor.

“De dood en het leven waren niets dan belendende veranda’s.”

Het langste korte verhaal in het boek is “De muzikante van Kahani”. Het gaat over het wonderkind Chandni Contractor, de millenniumbaby van hoogleraar wiskunde Raheem Contractor en ICT-deskundige Meena Contractor. Laatstgenoemde verkoopt een ICT-vinding voor een gigabedrag en wordt daarmee financieel onafhankelijk. Terwijl dochter Chandni een muzikaal wonderkind blijkt, groeien Raheem en Meena uit elkaar. Als Chandni een gevierd pianiste is geworden, trouwt ze met een steenrijke sporter. Tijdens haar eerste zwangerschap komt ze bij haar vermogende schoonfamilie in een verstikkende sfeer terecht. Haar draagtijd verloopt dramatisch, terwijl haar schoonouders en haar man dat op walgelijke wijze negeren.

“Ontijdig” is het volgende verhaal. Het is gesitueerd in Engeland. Eredoctor Simon Merlyn Arthur is overleden, zijn geest beschouwt los van zijn lichaam de ontstane situatie in detail.

“De dood zelf is een vernedering, bewijs van de zinloosheid van het leven.”

Het vierde verhaal “Oklahoma” is enigszins warrig en tamelijk onbegrijpelijk.

Als sluitstuk gaat “De oude man op de piazza” over een plein waar achtereenvolgens verschillende taaltijdperken aanbreken. Het ja-tijdperk (nee verboden), ruwe woorden, redetwist en nog meer. De oude man wordt ter plaatse een soort rechter die zijn oordeel over allerlei zaken moet geven.

“Ons volk is minder geïnteresseerd in onze mooie, complexe taal dan in de grote botte vragen over wat juist is en wat onjuist.”

Salman Rushdie is een gelouterd schrijver met een gepolijste stijl. Zijn verhalen in deze bundel zijn lezenswaardig, al moet gezegd worden dat ze soms wat lastig te volgen zijn. Af en toe gaan ze zodanig de diepte in dat de lezer het spoor bijster dreigt te raken. Met de nodige alertheid lukt het de verhaallijn vast te houden.

Het toekennen van een waardering in sterren aan de bundel is onbegonnen werk. Liefhebbers van diepzinnige, soms lichtelijk absurdistische verhalen zullen hun hart ophalen, anderen zal het boek wat minder aanspreken.

Als kennismaking met het werk van Rushdie is het boek alleszins de moeite van het lezen waard.