Frank van Zwol: Niemandsland

 Vooruitlopend op de komende recensie van het nieuwe boek van Frank van Zwol is hier de recensie uit 2014 van het eerste deel van de fraaie serie met Tom Brandt. "Schokgolf" is het tweede deel.

Tom Brandt, ogenschijnlijk alleen fotograaf voor National Geographic maar ook werkend voor de MIVD (Militaire Inlichtingen en VeiligheidsDienst) gaat op onderzoek uit op Spitsbergen nadat daar in 1996 een merkwaardige vliegtuigongeluk heeft plaatsgevonden. Een Toepolev met gps-apparatuur aan boord is om onverklaarbare redenen te pletter gevlogen tegen de berg Operafjellet. Bij het ongeluk zijn 141 mensen om het leven gekomen, voornamelijk mijnwerkers van de steenkolenmijn van het Russische bedrijf Arktikoegol.

 Als Tom in het plaatsje Longyearbyen verblijft en de nauwelijks toegankelijke berg beklimt doet hij als gevolg van smeltend gletsjerijs een opzienbarende ontdekking die tot allerlei vermoedens omtrent de ware toedracht van het vliegtuigongeluk leidt. Spitsbergen blijkt een wespennest te zijn dat onder Noors bestuur bestaat maar waar de Russen feitelijk de dienst uitmaken. Ook de rivaliteit tussen Russen en Oekraïners speelt een rol.

 Tom ontmoet een aantal kleurrijke personen, zoals Robert Bucks die bij hun eerste ontmoeting wel heel erg tekeer gaat, Huub Cabot die hem op technisch gebied terzijde staat, de aantrekkelijke Amber, de mysterieuze Ake Nordstrom en de jonge vrouwelijke gids Tanya Teslenko die jaloezie oproept bij Amber.

Na de nodige actie neemt de plot een intrigerende draai die de lezer verrast.

 Frank van Zwol heeft een voortreffelijke schrijfstijl. Zijn taalgebruik is beeldend en de sfeertekeningen zijn zodanig dat de lezer zich regelmatig ter plaatse waant. Dat is knap, zo ook de wijze waarop een aantal karakters is uitgediept. De plot van “Niemandsland” is goed bedacht en mooi afgewikkeld zonder dat daarvoor ingewikkelde verhaallijnen worden gehanteerd. En dat is een groot compliment waard in de tijd waarin steeds meer thrillerschrijvers zich bedienen van drie of vier parallel lopende verhaallijnen die op het eind van het boek bij elkaar komen.

Daardoor leest “Niemandsland” gemakkelijk en prettig. Van Zwol bedient zich ook op een voor de lezer aangename manier van goed gedoseerde humor.

 Het verhaal is te kwalificeren als een actiethriller, zij het een die wat traag op gang komt maar dat wordt later ruimschoots goed gemaakt. De lezer krijgt een onthullend beeld over de feitelijke machtsverhoudingen op Spitsbergen. De intimidatiescène in het Russische consulaat lijkt wat uitvergroot maar het zou zomaar werkelijkheid kunnen zijn in het beeld dat de Russen nergens voor terugdeinzen.

 In ieder geval voor mij kent het boek een aantal leermomenten. Is het woord “erosiegeul” opvallend maar nog wel begrijpelijk, het woord “kolendeponie” was onbekend. “Deponie” is blijkbaar verwant met “depot” en het betekent “stortplaats”.

Op blz. 52 staat een tekstvariant op het nummer “I shot the sheriff” die wordt aangemerkt als een Bob Marley-cover. En verdraaid, waar vrijwel iedereen denkt aan Eric Clapton, blijkt het nummer in oorsprong van Bob Marley te zijn. Grappig!

 “Niemandsland” is een meeslepend, origineel en mooi verhaal met een filmisch karakter dat de lezer met gemak in zijn greep houdt.

Vier sterren voor deze eerste Tom Brandt.