Lieke Marsman: Op een andere planeet kunnen ze me redden

Lieke Marsman (1990) was van 2021-2023 de Dichter des Vaderlands. In 2018 werd bij haar een kwaadaardige tumor ontdekt die met succes werd verwijderd. Het was een zeldzame vorm van botkanker. De ziekte stak in latere jaren weer de kop op, hetgeen leidde tot een loodzware operatie in 2022. Daarbij werden haar rechterarm en schouder geamputeerd. Er zijn uitzaaiingen die haar fataal zullen worden.

Het boek “Op een andere planeet kunnen ze me redden” verscheen op 31 januari 2025. Daarin vertelt Marsman met grote nuchterheid over het ziekteproces en wat haar nu zoal bezighoudt. Als filosofe gaat ze de diepte in over diverse onderwerpen.

In het medisch circuit heeft ze ervaringen die variëren van positief tot schokkend negatief. De behandelende artsen blinken niet alle uit in tact, om het maar voorzichtig te zeggen. Zo overkwam haar bijvoorbeeld het volgende.

“Op een  gegeven moment meld ik me op het spreekuur omdat ik het idee heb dat er iets flink mis is met de schouder waarin mijn kanker ooit ontstond: er is in korte tijd een enorme zwelling ontstaan. Van tevoren is me gevraagd of de afspraak wegens drukte telefonisch kan, maar ik heb aangegeven dat dat deze keer niet uitkomt, omdat ik graag wil dat iemand de zwelling bekijkt. “Wat doe je hier?” vraagt de oncoloog van dienst wanneer ze me de spreekkamer in roept. “Ik heb hier geen tijd voor, we vragen het je niet voor niks of het telefonisch kan.” Ik durf er niets van te zeggen, zij moet immers nog iets aan die zwelling doen.”

Later krijgt Lieke van de chirurg het advies zich niet te laten opereren vanwege de daarmee gepaard gaande verminking. Die raad slaat ze in de wind.

“Maar ik wil het toch: ik smeek hun, haal die arm eraf. Wat heb ik eraan niet verminkt te zijn als ik dood ben?”

“Maar ik heb vaak het idee gehad dat het Nederlandse zorgsysteem me ergens halverwege de tweede set vanaf de tribune toefluisterde dat ik maar beter kon opgeven, omdat ik in het restant geblesseerd zou kunnen raken.”

Lieke verdiept zich in nieuwe aandachtsgebieden, zoals de vraag wat de gedachte dat God bestaat, toevoegt aan het leven. Maar ook gaat het over ufo-ervaringen, paranormale mogelijkheden en gebeurtenissen, en de relatie tussen hersenen en bewustzijn. Bepaaldelijk geen lichte kost, wel boeiend.

Daartussendoor staan dagboekfragmenten die veelal kernachtig de wederwaardigheden rond haar ziekte beschrijven. Lieke gaat tot het uiterste om haar leven te rekken, doch ze zal onvermijdelijk worden ingehaald door de dood. Die wetenschap brengt haar in het nawoord tot enkele dappere, indrukwekkende overpeinzingen.

“Nu ik zoveel over de dood heb nagedacht, durf ik voorzichtig te zeggen dat ik er niet meer bang voor ben. Bang ben ik nog wel voor alle momenten ervóór, waarop iedere handeling de laatste keer die handeling is. De laatste keer in de supermarkt. De laatste keer bloedprikken. De laatste keer een gevulde koek. Alle boeken die je voorbij ziet komen waarvan je weet: die ga ik sowieso niet meer lezen.”

Lieke Marsman heeft een glasheldere en afgewogen schrijfstijl. Sommige in het boek behandelde onderwerpen zijn allesbehalve gemakkelijk en vragen de nodige concentratie van de lezer, zeker van de niet filosofisch geschoolde. Maar de verkenningstocht biedt interessante en boeiende gezichtspunten, en volop stof tot overdenking. De schrijfster verdient alle waardering voor haar geslaagde poging de zware onderwerpen toegankelijk te maken. Werkelijk inspirerend is de wijze waarop zij naar de komende dood kijkt, zoals op de achterflap is verwoord: “uiteindelijk staat het idee centraal dat doodgaan met hoop, hoe vergezocht en onrealistisch ook, nog altijd beter is dan hopeloze berusting.” Het getuigt van een enorme wilskracht.

Gelet op de missie van het boek is het niet opportuun “Op een andere planeet kunnen ze me redden” een waardering in sterren mee te geven. Het is gewoonweg mooi, ontroerend en indringend.

Een indrukwekkend gesprek met Lieke Marsman in het tv-programma Buitenhof is hier te zien.