Carlos Ruiz Zafón: Het labyrint der geesten

Met zijn prachtige roman “De schaduw van de wind” bracht Carlos Ruiz Zafón in 2008 met ongeëvenaard, fabelachtig en betoverend taalgebruik een wondere in Barcelona gesitueerde wereld tot leven waarin een grote schare lezers zich met overgave onderdompelde.

In 2009 volgde het al even fraaie “Het spel van de engel” waarna het geruime tijd stil bleef. Toen in 2012 “De gevangene van de hemel” verscheen, waren de liefhebbers lichtelijk teleurgesteld. Niet over de kwaliteit van het verhaal, integendeel. Die was wederom buitenaards. Maar vanwege het “geringe” aantal pagina’s van 318 waardoor het boek veel te snel uit was en verbleekte bij zijn twee voorgangers met respectievelijk 543 en 552 bladzijden puur leesgenot.

Was “De gevangene van de hemel” voor de Zafónfans gewoonweg ten minste 200 bladzijden te kort, het wachten op de voltooiing van het vierluik “Het Kerkhof der Vergeten Boeken” was een ware beproeving.

Die hebben de fans met verve doorstaan, en de meester heeft hen niet teleurgesteld. Het sluitstuk in 2017 met als titel “Het labyrint der geesten” is alweer een monumentaal werk.

Boekhandelaar Daniel Sempere, zoon van Juan en diens zeer jong gestorven echtgenote Isabella, heeft met zijn grote liefde Bea inmiddels een zoon genaamd Julian. Deze is vernoemd naar een belangrijk personage in de boeken.

De boekhandel aan de Calle Santa Ana speelt een belangrijke rol in het verhaal. Daniels vriend Fermin Romero de Torres arriveert op nogal bijzondere wijze in Barcelona en overleeft ternauwernood een gruwelijke moordpoging door de nietsontziende politiecommandant Fumero.

Op 18 maart 1938 redt Fermin tijdens de Spaanse burgeroorlog een achtjarig meisje van een wisse dood bij een bombardement doch raakt haar vervolgens kwijt.

Ruim twintig jaar later gaat het verhaal verder. Minister Mauricio Valls (eerder bekend als de wrede gevangenisdirecteur van de Montjuïc) verdwijnt spoorloos. Geheim agenten Alicia Gris en Vargas krijgen de opdracht Valls op te sporen.

Beiden stuiten op talrijke bijzondere situaties.

Fraai beschreven wordt het afscheid in Alicia’s bijzijn van de ontslagen directeur van de Nationale Bibliotheek Pumares:

“En zo schreed don Bermeo Pumares zonder nog een woord te zeggen voor de laatste keer door de galerij van de onderzoekers en daarna door de grote leeszaal van de Nationale Bibliotheek en verder door de toegangspoort, zonder één keer om te kijken, tot hij op de Paseo de Recoletos stond en koers zette naar de vergetelheid, een van de vele druppels in de vloed van gestrande levens in het grijs van het Spanje in die tijden.”

Vele intrigerende personages verschijnen en (soms) verdwijnen. Zo zijn daar onder meer de politieman Leandro, de jonge bezorger Fernandito, de weerzinwekkende moordlustige politieman Hendaya en de schrijvers Victor Mataix en Julián Carax.

Waar het verhaal zich afspeelt tijdens de dictatuur van Franco, vinden ook gruwelijke misdaden door overheidsdienaren plaats.

De politiek wordt op een even fraaie als neerbuigende wijze gekarakteriseerd:

“De politiek is vaak een toevluchtsoord voor middelmatige of mislukte artiesten. Daar komen ze vooruit en vergaren macht, waarmee ze gewichtig kunnen doen en bovenal zich kunnen wreken op hen die met arbeid en talent bereikt hebben wat zij nooit, in de verste verte niet hebben bereikt, terwijl ze met het gezicht van een offerlam verklaren dat allemaal te doen in dienst van het vaderland.”

Carlos Ruiz Zafón is een grootmeesterlijke verteller. Op geheel eigen wijze heeft hij in het viertal verhalen over Het Kerkhof der Vergeten Boeken een epos geschapen dat onvergelijkbaar is met welk ander dan ook. Zijn schrijfstijl is ook in “Het labyrint der geesten” onovertroffen en meer dan incidenteel poëtisch in de beschrijvingen. Metaforen zijn altijd oorspronkelijk en passend bij het beeld, en nooit overdreven. Vertaalster Nelleke Geel verdient alle lof voor háár prestatie. De woordkeus in het Nederlands vanuit het Spaans zal, mede door de beeldende taal, niet zelden lastig zijn geweest, maar zij heeft zich voortreffelijk van haar zware taak gekweten.

Het is niet noodzakelijk om de vorige drie boeken vooraf te lezen. Het verhaal is zonder dat ook wel te volgen. Maar om écht in de wereld van Zafón op te gaan is lezing van de eerste drie toch sterk aan te raden.

“Het labyrint der geesten” is een zeer fraaie voltooiing van de verhalenreeks en verdient vijf stralende sterren.