Hjorth Rosenfeldt: De test

De Zweden Michael Hjorth en Hans Rosenfeldt maakten in 2012 grote indruk in de thrillerwereld met hun eersteling “Wat verborgen is”. Het boek bleek het eerste deel van een serie te zijn. In 2013 verschenen als sterk vervolg “De discipel” en “Het familiegraf”. Het vierde deel “Het stille meisje” kwam in mei 2015 uit. Alle vier waren het zeer lezenswaardige boeken. Ze kregen dan ook veel lof.

De serie kreeg als ondertitel “De Bergmankronieken” mee omdat de misdaadpsycholoog en “profiler” Sebastian Bergman een belangrijke rol speelt in de verhalen. Ook enkele andere personages uit de kring van de Nationale Recherche keren steeds terug. Zo zijn daar de veelbelovende jonge rechercheur Vanja Lithner, die zelf niet weet dat zij de buitenechtelijke dochter van Sebastian is, de jonge merkwaardige rechercheur Billy Rosén, de door een dramatisch voorval lichtelijk getraumatiseerde politievrouw Ursula Andersson en de ervaren inspecteur Torkel Höglund.

Begin juni 2016 verscheen het vijfde deel in de serie met als titel “De test”. Het verhaal begint met een intrigerende brief van een zekere Cato de Oudere (dat is uiteraard een schuilnaam; Cato is de beroemde redenaar uit het oude Rome en ook de huisgenoot van de befaamde inspecteur Clouseau J) aan hoofdredacteur Källman van een krant. Daarin beklaagt de briefschrijver zich over de verheerlijking van domheid in media als televisie en kranten. Hij meent dat daartegen met kracht moet worden opgetreden.

In een klaslokaal van een school wordt dan het lichaam gevonden van Miroslav Petrovic, bij het grote publiek bekend als Mirre, die een bekende Zweed was geworden door zijn televisieoptreden in een soapprogramma vol stupiditeiten. Hij is door het hoofd geschoten.

Het valt de mensen van de Nationale Recherche op dat de moord overeenkomsten vertoont met de eerdere moord op Patricia Andrén in Helsingborg. De plaatselijke politiechef Peter Berglund heeft het onderzoek daarvan slecht aangepakt en wordt van zijn taak ontheven. De Nationale Recherche neemt het over en concludeert dat de veronderstelde en bewezen domheid van de slachtoffers een rol speelt bij de moorden. Zij hebben beiden een test moeten ondergaan waarvoor zij niet geslaagd zijn.

Niet veel later raken twee meisjes vermist. De afloop ervan is al even dramatisch, zij het niet geheel vergelijkbaar.

De journalist Axel Weber wordt getipt door de moordenaar en neemt een zeer gewaagde beslissing. En ook Sebastian laat zich niet onbetuigd in de jacht op de dader. Hij treedt in een situatie van totale paniek tegen het einde van het verhaal zeer heldhaftig op en verwerft daarmee weer wat krediet van de lezer. Was het niveau van zijn privéleven vooral in “Het stille meisje” al gedaald tot een bedenkelijk peil, ook in “De test” doet hij voortdurend zijn best om bijna iedere vrouw die hij tegenkomt, op primitieve wijze in bed te krijgen. Zijn personage maar ook dat van de betrokken dames neemt op dit vlak karikaturale vormen aan.

Kenmerkend voor de serie boeken in de Bergmankronieken is dat het privéleven van de vaste personages steeds verder wordt uitgesponnen. Bijna allen doen zij verwoede pogingen hun privéleven in een emotionele en relationele puinhoop te veranderen. Zij zijn niet in balans en staan model voor de speurder die professioneel uitstekend is maar in privé allerlei meer of minder ernstige afwijkingen of stoornissen heeft.

De plot van het verhaal is fascinerend. Het kat-en-muisspel van de moordenaar is geraffineerd en lijkt lang volgehouden te kunnen worden. Spanning is voortdurend aanwezig. “De test” is een regelrechte slaapsteler en pageturner (een goed Nederlands woord hiervoor is helaas nog steeds niet gevonden).

Het duo Hjorth Rosenfeldt heeft een voortreffelijke penvoering. In korte hoofdstukken rijgen de heldere kernachtige zinnen zich aaneen. Zij scheppen in korte tijd een gedetailleerd en vrijwel filmisch beeld van de gebeurtenissen. De personages worden mooi weergegeven en uitgediept, al zal niet iedereen even gecharmeerd zijn van de onevenwichtigheid van diverse rechercheurs. In Scandinavische thrillers zijn gebalanceerde speurders met een lampje te zoeken. Maar het gaat hier af en toe wel erg ver.

Dat laatste en het inmiddels te karikaturale beeld van de persoon Sebastian Bergman verhindert een waardering van vijf sterren, maar het boek verdient vanwege het sterke en spannende verhaal en de mooie plot zeker vier stralende sterren.