Boris Dittrich: Halszaak

Boris Dittrich is een veelzijdig man. Hij was aanvankelijk advocaat, daarna rechter in een rechtbank en werd landelijk bekend als Tweede Kamerlid en na het terugtreden van Thom de Graaf fractievoorzitter van D’66. Dittrich stond onder meer aan de basis van de invoering van het homohuwelijk.

Sinds 2007 werkt hij als mensenrechtenactivist in New York en later in Berlijn voor Human Rights Watch als Directeur Pleitbezorging Seksuele Minderheden.

En dan is Dittrich ook nog eens schrijver, onder meer van thrillers. Op dat vlak debuteerde hij in 2011 met “Moord en brand”, een zeer goed boek dat vier sterren kreeg in mijn recensie.

In 2016 volgde het in Berlijn spelende “W.O.L.F.” dat eveneens zeer goede kritieken kreeg. Ik gaf vier sterren.

Eind 2017 verscheen zijn nieuwste thriller met de intrigerende titel “Halszaak”. Op de cover prijkt de kop van een zwaan met de hals, van oudsher het toonbeeld van sierlijkheid. De zwaan speelt weliswaar een kleine, ontroerende rol in het verhaal, maar het beladen onderwerp van het boek is in hoofdzaak de toepassing van de nekklem en ander al dan niet disproportioneel geweld door de politie. De zaak Mitch Henriquez die ons land tot de dag van vandaag bezighoudt en nog lange tijd zal bezighouden, is ongetwijfeld de inspiratie aan de basis geweest voor dit boek. Overigens gaat het verhaal al snel een geheel andere kant op.

De proloog beschrijft een aandoenlijk tafereel aan de oever van het Westerkanaal in Amsterdam. Over een dreumes van twaalf maanden wordt opgemerkt:

“Wat een serieuze uitdrukking heeft hij”, zei de vrouw. “Hij kijkt me aan alsof hij al heel wat van de wereld heeft gezien.”

Pas aan het einde van het verhaal begrijpt de lezer hoe treffend de observatie van deze voorbijgangster is.

Voor een juwelierszaak in de P.C. Hooftstraat in Amsterdam wordt een zwerver opgepakt op verdenking van een poging tot beroving van een winkelende vrouw. Bij de aanhouding wordt een nekklem aangelegd waarna de man in coma raakt.

Er komt een intern onderzoek naar de toedracht bij de politie. Rijksrechercheur Maya Oliphant is leider ervan en komt direct in een gespannen verhouding met de betrokken Amsterdamse agenten Remko Vonk en Marius Groen. Op treffende wijze worden de verschillen in bloedgroepen en hun benadering van de situatie beschreven. 

Als de zwerver in zijn ziekenhuisbed wordt vermoord en diezelfde dag vijf doden vallen bij een aangestoken brand, moet Maya alle registers opentrekken. Wie de zwerver is, blijft nog enige tijd duister. Doch zijn opzienbarende identiteit wordt op een gegeven moment vastgesteld. En dan volgt een zoektocht naar kwesties uit zijn verleden die bijzondere feiten aan het licht brengt.

Er blijkt een particuliere organisatie van slachtoffers te zijn met de naam SRF. Daarin hebben diverse, soms wonderlijke types zich verenigd met een gezamenlijke doelstelling. De politie infiltreert daar en verneemt interessante details. Zo zegt een van de leden:

“Hij heeft voor God gespeeld en onze levens verwoest.” (blz. 210)

Boris Dittrich is een woordkunstenaar. In heldere taal vertelt hij op beeldende wijze een spannend verhaal dat de lezer voortdurend bezighoudt. Moeilijke woorden komt de lezer niet tegen. De karakters van de hoofdpersonen worden mooi in kaart gebracht. Er is een uitgebalanceerde verhouding tussen de gebeurtenissen in het onderzoek van Maya en haar opmerkelijke privéleven.

De plot is mooi opgebouwd en ontvouwt zich in een heftig en turbulent slotakkoord met de nodige maar zeker niet overtrokken dramatiek. Deze scènes geven eens te meer aan dat zoals in vroeger tijden al werd gezegd “er meer gekken loslopen dan er vastzitten”. Deze absurdistisch klinkende uitlating blijkt steeds weer op realiteit te berusten.

“Halszaak” is een zeer goede thriller die de constante kwaliteit van de boeken van Boris Dittrich opnieuw bevestigt. Het boek krijgt vier heldere sterren.