Jacob Vis: De kroonprins

 Na “De Borneodeal”, het vorige, zeer goede boek van Jacob Vis, was mijn interesse in zijn werk ruimschoots gewekt. In september 2020 verscheen “De kroonprins” en de flaptekst trok onmiddellijk de aandacht. Het verhaal gaat over de ellende rond terreurorganisatie IS en in het bijzonder de Nederlandse IS-weduwen. Daarmee sluit het aan bij het nog steeds actuele thema over repatriëring van die vrouwen en hun kinderen.

Hoofdpersonen zijn de twee geliefden Ahmed al Rachid en Julia Wevers. De eerste is door IS naar Nederland gestuurd om een grote terroristische aanslag te plegen. Aan het begin van zijn verblijf in ons land verricht hij echter een heldendaad waarbij Julia Wevers aan de dood ontsnapt. Zij wordt onvoorwaardelijk verliefd op hem. Julia is AIO geschiedenis aan de Leidse universiteit en bereidt haar proefschrift voor met als onderwerp Westerse IS-vrouwen. Haar promotor is prof. Irene Kooy.

Dan neemt het leven van Julia een dramatische wending. Ahmed pleegt de voorgeprogrammeerde aanslag en wordt opgepakt. Hij krijgt een zeer langdurige gevangenisstraf en moet die uitzitten in de EBI in Vught. Haar liefde voor hem zit zo diep dat zij hun relatie niet wil opgeven. Bij haar periodieke bezoeken aan Ahmed blijft het vuur branden. Dat geeft allerlei problemen in haar dagelijkse leven. Tijdens de Vughtse visites leert zij Roos kennen, de partner van een andere gestrafte. Zij exploiteert een luxe escortservice. Als de relatie met Ahmed door heftige gebeurtenissen verbroken wordt, neemt Julia wel héél verregaande stappen die haar privéleven én haar contact met haar promotor drastisch beïnvloeden.

In samenwerking met de AIVD, waar haar oom kolonel Dolf Wevers hoofd is, kan Julia samen met Fatima al Rachid (jawel, de zus van) als tolk en enkele beschermers uit kringen van geheime dienst en militairen een zware reis maken naar het enorme vluchtelingenkamp Al Hol in Syrië. Daar verzamelt ze in extreme omstandigheden materiaal voor haar dissertatie. Haar pleidooi in het reisverslag aan het kabinet om de IS-weduwen naar Nederland te halen, wordt ruw verstoord door een aanslag van IS onder wel heel vreemde omstandigheden in Amsterdam waarbij tientallen doden vallen.

En dat is niet het laatste geweld. Er gebeurt nog veel meer. Het verhaal krijgt diverse verwachte én onverwachte wendingen. Het einde doet denken aan Mata Hari.

Jacob Vis heeft een fijne pen. Hij is een meesterlijke verteller en weet de lezer daarmee voortdurend bij de les te houden. Schrijfstijl en woordgebruik zijn voorbeeldig. In de opbouw van het verhaal vinden af en toe lastige gedachtesprongen en wijzigingen van tafereel plaats. Dat vergt wel wat van de concentratie. De gebeurtenissen zijn veelal begrijpelijk vanuit de vreeswekkende ideologie van IS, maar ze zijn soms wel ongeloofwaardig. Vanwege de dreiging van spoilers wordt daar verder hier niet op ingegaan.

De levenswandel van Julia is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk, ze lijkt enerzijds heel standvastig maar anderzijds vrij labiel. Platte seks die overigens zeker niet platvloers is beschreven, neemt een nogal overheersende plaats in het verhaal in. Ook op dit punt moge de werkelijkheid in onder meer een vluchtelingenkamp wellicht zo zijn, maar sommige lezers zal het gevoel bekruipen dat het wel even wat minder mag.

Jacob Vis heeft in dit boek een belangwekkend maatschappelijk thema gevlochten waarover het laatste woord nog lang niet is gezegd. Het realiteitsgehalte van de verhaallijnen is niet altijd helder, maar goed, het is tenslotte ook fictie.

“De kroonprins” is gewoon een lezenswaardig boek voor de lezer die bestand is tegen beschrijvingen van nare omstandigheden en een lichte overdosis niet erg expliciete seks. Het boek krijgt de kwalificatie “goed” en verdient daarmee drie heldere sterren.