Heleen van den Hoven: Het Tango algoritme

 Heleen van den Hoven heeft al twee buitengewoon goede thrillers op haar naam. Met zowel “Het CARPA Complot” als “De speelgoedman” behaalde zij hier de maximale waardering van vijf sterren, een uitzonderlijke prestatie.

Op 6 mei 2021 werd haar derde spannende geesteskind gelanceerd. De titel “Het Tango algoritme” met als toevoeging “Zoek… en je zult gevonden worden” doet vermoeden dat twee elementen een belangrijke rol spelen. Ofschoon tango in de boektitel met een hoofdletter wordt geschreven, is het niet gewaagd te veronderstellen dat deze prachtige, sensuele dans aan de orde komt. Later blijkt dat er ook een reden is voor de bedoelde hoofdletter.  

Voorts krijgt de lezer een inkijk in de wereld van het algoritme. Volgens Van Dale een “systematisch stelsel voor het uitvoeren van rekenkundige bewerkingen en de volgorde daarvan”. Algoritmen spelen een substantiële rol in de digitale wereld, in het bijzonder bij het opsporen van profielen met bepaalde kenmerken en van voorspelde behoeften op velerlei terreinen van individuen. Ook kunstmatige intelligentie steunt in belangrijke mate op algoritmen. Ze helpen ons om sneller ingewikkelde keuzes te maken. Het gevaar is dat de technologische ontwikkeling zo snel gaat dat de regelgeving steeds achter de feiten aanloopt.

Het verhaal begint met een mysterieuze proloog, waarvan de betekenis vooralsnog een volslagen raadsel is. Dan komen in korte hoofdstukken de hoofdpersonen ten tonele. Drie dames en een heer dragen lange tijd het verhaal.

Emmy Hogendijk is wiskundelerares aan het Noorderlicht College in Nieuwegein (niet toevallig de woonplaats van de schrijfster). Zij schrijft columns over wiskundige onderwerpen zoals algoritmen op internet, maar zorgt vanwege het beladen karakter ervan dat zij zelf niet te traceren is. Althans…            Emmy is verzot op het dansen van de tango. Als ze een nieuwe danspartner nodig heeft, beschouwt ze dat als een wiskundig probleem.

Emmy is bevriend met Grace, een oud-leerlinge van haar die op zeer jonge leeftijd moeder is geworden van Florence. Ze wonen in hetzelfde huis. Emmy beschouwt Florence, inmiddels een tiener, bijna als haar eigen dochter. Zowel met Grace als met Florence gebeuren ingrijpende dingen die vanwege spoilergevaar hier niet worden toegelicht.

Als nieuwe danspartner van Emmy verschijnt Charles (!) die een dubbele agenda lijkt te hebben. Hij werkt voor het bedrijf Cobal Research dat belangen heeft in de wereld van de apps. Daar spelen algoritmen de eerste viool. Charles ontpopt zich tot een bedreven tangodanser, zulks tot groot genoegen van Emmy. Maar er vinden gebeurtenissen plaats die het vertrouwen ondermijnen.

Florence krijgt een innige band met haar schoolgenoot Simon die zich extreem trouw opstelt en het contact met zijn ouders verbreekt. Zijn vader blijkt het prototype van een onverdraagzame en kille eigenheimer te zijn die koste wat kost zijn zin wil doordrijven.

Na vele verwikkelingen is de ontknoping van de plot nogal heftig, er vallen onverwachte slachtoffers. Het bijzondere en ook wel ontroerende slot van het verhaal speelt zich af in Bergen op Zoom, de geboorteplaats van de schrijfster (en toevalligerwijs ook van mij). Het Juvenaat en de Peperbus zijn herkenbare items.

Heleen van den Hoven heeft een vloeiende schrijfstijl. Haar taalgebruik is eenvoudig en doeltreffend. Bij de lezer ontstaat al snel een helder beeld van de personen en omstandigheden. In korte hoofdstukken schildert zij vanuit steeds het perspectief van een van de hoofdrolspelers de loop van het verhaal. De plot is goed bedacht wat betreft het digitale deel ervan. Het oefenen, toelichten en dansen van de tango is zeker in het eerste deel van het boek evenwel dermate overheersend dat zeker de mannelijke lezer het gevoel krijgt een overdosis ervan toegediend te krijgen. De in het tweede gedeelte opgebouwde spanning maakt wel het nodige goed. Maar het gevoel blijft dat “Het Tango algoritme” vooral vrouwelijke lezers zal aanspreken. Voor hen zal het boek de kwalificatie zeer goed wel verdienen, voor mannelijke lezers haalt het die net niet.

In dit bijzondere geval is de waardering dan ook vier respectievelijk drieënhalve ster, afhankelijk van de doelgroep.