Gert-Jan Segers: Macht en onmacht

In januari 2023 beëindigde Gert-Jan Segers zijn fractieleiderschap van de Christenunie in de Tweede Kamer. In 2015 was hij in die functie aangetreden als opvolger van Arie Slob. Segers schreef vervolgens een bevlogen verhaal over die periode dat onder de titel “Macht en onmacht” in september 2023 verscheen.

Kernthema in het interessante verhaal is de forse problematiek van het werken als politicus in een verdeeld land. Segers is een gelovig mens en heeft zijn politieke idealen ingebed binnen dat kader. Hij vertelt dat samenwerken steeds problematischer werd en bleef. Carola Schouten was steeds zijn steun en toeverlaat. Vele zwaarwegende onderwerpen komen langs, zoals wetgeving tegen mensenhandel en gedwongen prostitutie, wettelijke regeling van sekswerk, de beruchte bonnetjesaffaire rond de Teeven-deal, de nieuwe pensioenwetgeving, de kwestie rond Minister van Justitie Ard van der Steur en nog veel meer.

Segers verhaalt openhartig over zijn haat-liefdeverhouding met toenmalig D’66-leider Pechtold die hem vele streken leverde. Die moeizame verhouding werd mede veroorzaakt door het onoverbrugbare verschil in opvatting over ethische dilemma’s zoals “Voltooid Leven” (D’66) versus “Waardig ouder worden” (Christenunie). Over vrijwillige levensbeëindiging adviseerde een commissie onder leiding van D’66-er Schnabel op een enigszins onverwachte wijze.

“Paul Schnabel vertelde later dat hij voorzitter was geworden met de gedachte dat de wens van ouderen gehonoreerd zou moeten kunnen worden. Tijdens de beraadslagingen was echter de vraag opgeworpen wat hier eigenlijk de taak van de overheid was. Moest zij de soms zeer begrijpelijke wens van een –naar schatting- heel kleine groep faciliteren? Of was het haar primaire taak om de veel grotere groep ouderen te beschermen die zich steeds onzekerder afvroeg of ze nog wel gewenst waren en of hun leven nog wel beschermwaardig was?”

Segers zegt zelf over dit heikele onderwerp dat de humaniteit van de samenleving voor hem op het spel stond. In de formatie van 2017 ontstonden grote spanningen tussen Pechtold en Segers. De auteur refereert aan een fraaie metafoor van Pechtolds partijgenoot Wouter Koolmees.

“Een zwaar bevochten, gedetailleerde afspraak was volgens hem alleen maar gestold wantrouwen dat elk moment weer als een vulkaan zou kunnen uitbarsten.”

Loodzware problemen als het kinderpardon, migratie en asiel, antisemitisme, corona, stikstof en kinderopvangtoeslag maakten het politieke leven steeds moeilijker.

“Het maandagochtendoverleg was namelijk steeds vaker een onaangenaam politiek steekspel geworden van waaruit driftig werd gelekt.”

Openhartig is Segers ook over de redenen van het verkiezingsdebacle van het CDA in 2021 met een gevleugelde uitspraak:

“Maar overal waar ego’s groter zijn dan idealen, gaat het vroeg of laat mis.”

Over de coalitie met onder meer D’66 noemt Segers die partij in een gesprek met de huidige fractieleider van die partij Jan Paternotte de boezemvijand van de Christenunie.

Zijn terugtreden uit de Haagse politieke arena beschrijft Segers integer als altijd.

“Er is ook een omgekeerde roeping. Dat is de overtuiging dat je tijd erop zit. Dat de missie doorgaat, maar dat jijzelf niet langer nodig bent.”

“Macht en onmacht” van Gert-Jan Segers is een vlot geschreven, toegankelijk en openhartig boek. Het geeft een interessante inkijk in de politiek in en rond de Tweede Kamer en het kabinet. Op sommige punten is het een ware openbaring. Het boek is zeer lezenswaardig voor eenieder ongeacht zijn of haar politieke overtuiging en geloof. In ieder geval bij mij laat het een beeld achter van een bevlogen en integere politicus die met respect voor anderen heeft bijgedragen aan de besluitvorming in ons land. Daarbij worstelde hij bij tijd en wijle met zijn eigen grenzen en de incidentele tegenkracht van partijgenoten. Vooral over de ethische dilemma’s zullen de meningen in ons land ten eeuwigen dage verdeeld blijven.

Een sterrenwaardering is niet opportuun. De slotopmerking is dan ook: “Macht en onmacht” is beslist een zeer goed boek!