Cobi van Baars: De onbedoelden

Op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2024 stond onder meer “De onbedoelden” van Cobi van Baars. De synopsis was dermate boeiend dat er alle reden was het boek te gaan lezen. En dat gebeurde kort geleden tijdens onze vakantie in Spanje. Wat een ongelooflijk intrigerend en indrukwekkend verhaal bleek het te zijn! Mijn echtgenote en ik waren daarin eenstemmig.

Aaf en Annemarieke vormen een tweeling. Zij weten dat echter zelf vele jaren niet. Hun moeder Claudia was ongewenst zwanger geraakt van haar Griekse liefde Julius Triantafyllidis. Deze keerde ruim voor de geboorte terug naar Griekenland. Vooral de vader van Claudia vond de zwangerschap van zijn ongehuwde dochter een schande voor zijn gezin. Bijgevolg werd Claudia welhaast verstoten. Zij moest de tweeling direct na de geboorte afstaan, en dat verliep op een onmenselijke manier via een opvanghuis.

De meisjes werden geadopteerd door twee verschillende paren, en zodoende werden de tweelingzusjes direct van elkaar gescheiden. Ze groeien de eerste twintig jaar van hun leven onwetend van het bestaan van de ander op. Dan vernemen ze van hun pleegouders hun bijzondere verwantschap. De eerste ontmoeting is bij Annemarieke thuis. Zij is al op jonge leeftijd getrouwd met haar grote liefde Niek.

Later volgt door tussenkomst van de Raad voor de Kinderbescherming een eerste afspraak met hun moeder Claudia die uitloopt op een onthutsende teleurstelling. Bij een nieuw gesprek van Aaf en Annemarieke met hun moeder komen ze de naam van hun vader te weten. Ze proberen met hem in contact te komen via brieven en telefoontjes, lange tijd zonder resultaat, doordat de pogingen welbewust worden gesaboteerd.

Als het na lang volhouden toch lukt Julius te bereiken, volgt een buitengewoon ontroerende ontmoeting van vader en dochters in het Griekse Mavrodendri. Na nog een ontdekking over de eerste vier maanden na hun geboorte krijgen Aaf en Annemarieke hun levensverhaal rond.

Toevalligerwijs werd op 23 en 24 mei 2024 een indrukwekkende documentaire in twee delen  uitgezonden op NPO2 tv over de tweelingbroers Peter Anema en Erik Hulsegge die door adoptie na hun geboorte ook gescheiden opgroeiden. Door een ongelooflijke gebeurtenis kwamen zij elkaars bestaan op het spoor toen ze 17 jaar oud waren. Hun met de onontbeerlijke hulp van een journaliste vasthoudende onderzoek naar de reden van de scheiding bij hun geboorte bracht na veel speurwerk ongehoorde zaken aan het licht. Ondanks de richtlijn van 1966 bij de Kinderbescherming dat tweelingen te samen worden geplaatst tenzij er bijzondere redenen zijn dit na te laten, werden zij in aparte pleeggezinnen ondergebracht, mogelijkerwijs in het kader van een welhaast weerzinwekkend experiment. Meer informatie hierover is te vinden op https://kro-ncrv.nl/programmas/documentaires/eeneiige-tweeling-peter-en-erik-onze-jeugd-is-ons-ontnomen

Cobi van Baars heeft een fraaie, soepele schrijfstijl. In heldere en kernachtige taal beschrijft zij op zeer indringende wijze de emoties van en rond een tweeling die op bijna onmenselijke wijze is behandeld in de zo belangrijke jaren van hun jeugd. Dat doet ze op een uiterst zorgvuldige wijze. De lezer kruipt bijna in de huid van Aaf en Annemarieke en voelt de emoties als vanzelf opkomen. Het verhaal is zeer indringend en biedt volledig inzicht in de vreselijke manier waarop in vroeger tijden niet zelden werd omgegaan met ongewenste zwangerschappen op jonge leeftijd. Zowel de ouders van de zwangere vrouw als de Kinderbescherming speelden daarbij een overheersende rol.

“De onbedoelden” is een prachtig boek van zeer goede kwaliteit en verdient vier blinkende sterren.