Ragnar Jónasson: De duisternis

De IJslandse thrillerauteur Ragnar Jónasson schreef eerder een aangenaam vierluik rond de jonge rechercheur Ari Thór Arnason. Als vierde deel verscheen in mei 2022  “Ademloos” dat evenals zijn drie voorgangers zeer goed was en vier sterren kreeg. Daarna volgde in januari 2024 de ook al zeer goede standalone “Reykjavik” (4*) uit een unieke samenwerking met de toenmalige premier van IJsland Katrin Jakobsdóttir.

“De duisternis” kwam in ons land op 7 januari 2025 uit. Hoofdinspecteur Hulda Hermannsdóttir verhoort een vrouw die de verkrachter van haar eigen zoon opzettelijk heeft aangereden. Deze openingsscène heeft tegen het eind van het boek verregaande betekenis.

Hulda staat aan het eind van haar loopbaan. Ze is 64, vindt dat “bijna zeventig” en is in “haar laatste jaren”. Somberheid is haar dus kennelijk niet vreemd. Haar chef Magnús dankt haar af om plaats te maken voor een jong talent. Hij stuurt haar eerder met pensioen. Hulda mag in beperkte tijd nog één cold case behandelen. Ze kiest die van de dood door verdrinking van Elena, een Russische asielzoekster. Het politieonderzoek is destijds door haar collega Alexander in haar ogen nogal onzorgvuldig behandeld. Hulda vermoedt dat het om moord gaat, en niet om zelfdoding zoals die collega tamelijk gemakkelijk concludeerde.

De privésituatie van Hulda krijgt gepaste aandacht en is niet erg opwekkend. Ze heeft een getroebleerde jeugd gehad. Later is haar enig kind uit het leven gestapt om afschuwelijke redenen en haar man Jón is vervolgens jong overleden. Volop trauma’s die overigens maar beperkt en integer aan de orde komen. Hulda heeft in Pétur een vriend gevonden met wie ze graag samen is, al moet ze steeds een soort drempel over.

Diverse personages bevolken het boek. De lezer moet dat zelf ontdekken en ziet dan een mooi verhaal met veel onderhuidse spanning aan zich voorbijtrekken. In cursief gedrukte hoofdstukken wordt een barre tocht van een vrouw met een onbekende man in een Jeep in onherbergzame streken beeldend maar vol mysterie beschreven. Veel later wordt duidelijk wat de functie van deze verhaallijn is.

Hulda vermoedt dat er rond Elena sprake kan zijn geweest van mensenhandel en prostitutie, en ondervraagt iemand. Magnús wordt heel boos op haar omdat ze daarmee ongewild een lopend politieonderzoek rond die persoon heeft verstoord. Bij haar speurtocht naar de waarheid ontdekt Hulda belangrijke details. Dan raakt ze in uiterst benarde omstandigheden waaruit redding onmogelijk lijkt.

Als Hulda niet meer wordt gevonden, volgt een herdenking die als volgt begint:

“Het is fijn om te zien hoeveel mensen vandaag zijn samengekomen, op deze mooie dag, om afscheid te nemen van Hulda Hermannsdóttir. De aanleiding is verdrietig, maar ook een gelegenheid om het leven dat zij leidde te vieren. Niemand van ons weet precies wat er is gebeurd of waarom Hulda spoorloos verdween op haar laatste werkdag ….”

Ragnar Jónasson schreef dit boek in 2015. Het is nu vertaald uit het IJslands en tien jaar na dato in het Nederlands gepubliceerd. En wat een heerlijk boek is het weer van Jónasson! Al vijfmaal zijn op deze blog zijn fijne schrijfstijl, mooie personages en plots en zijn prachtige beschrijvingen van de woeste IJslandse natuur besproken met de nodige loftuitingen. Lees ze terug; ook in dit boek worden daar geen concessies aan gedaan. De plot van het verhaal is mooi geconstrueerd. Een van de fijne kwaliteiten van Ragnars verhalen is dat het nooit echt gruwelijk wordt, al vallen er wel slachtoffers. Op knappe wijze weet hij de spanning te omgeven met een soms bijna relaxte sfeer. De lezer waant zich zelf op het ruige eiland en beleeft de gebeurtenissen met ingehouden adem.

De slotscène laat zonneklaar zien dat Hulda’s laatste uur geslagen is. Het boek lijkt daarmee een standalone te zijn. Opmerkelijk is dan dat volgens de achterflap dit “het eerste deel van de IJslandse Hulda-reeks” is.  De aankondiging van volgende delen is dan een cliffhanger van jewelste die de argeloze lezer geenszins verwacht. Het zal mij zeer benieuwen op welke wijze Hulda nog aan een noodlottig einde ontsnapt.

“De duisternis” is wederom een zeer goed boek, het wordt eentonig rond Ragnar. Maar het betekent wél dat het niveau onverminderd hoog blijft, een knappe prestatie van de schrijver. Ook dit boek verdient vier ijzige sterren.