Shelley Read: Ga als een rivier

 “Ga als een rivier” van Shelley Read wordt aangeprezen voor de lezers van het prachtige “Daar waar de rivierkreeften zingen” (4*) van Delia Owens. Is dat terecht? Jazeker, maar niet alleen voor hen!

In het dorpje Iola in de staat Colorado vraagt een jongeman de weg naar pension Dunlap aan de zeventienjarige Victoria Nash. Zij is de verteller van het verhaal. Victoria is in eerste instantie terughoudend doch haar nieuwsgierigheid naar de aantrekkelijke jongen brengt haar ertoe hem op enige afstand te volgen. Wilson (Wil) Moon zoals hij heet, merkt dat en maakt nader kennis met Victoria.

“Op het moment dat ik daar zo stond, gevangen door zijn blik, wist ik het nog niet, maar later zou ik ontdekken dat Wilson Moon de tijd heel anders beleefde dan de meeste andere mensen, en er waren nog veel meer dingen waar hij een andere kijk op had…… Hij keek zelden naar de toekomst en nog minder naar het verleden, maar omvatte het hier en nu met beide handen om alle details te bewonderen, zonder excuus of het idee dat het er anders uit zou moeten zien.”

Wil wordt bij het pension op racistische gronden geweigerd en raakt in een vechtpartij met Seth, de dronken iets jongere broer van Victoria. Als zij verliefd als ze is hem wil opzoeken in het pension, is Wil verdwenen.

“Want in die ogen had ik niet alleen een onverwacht soort man gezien, maar ook een nieuw stuk van mezelf waarvan ik geen afscheid wilde nemen.”

Victoria heeft het thuis niet gemakkelijk. Haar moeder is overleden, haar vader is een tamelijk stuurse man, haar broer Seth is een bijzonder onaangenaam jongmens, en haar bij hen wonende oom Og is een zielige oorlogsveteraan die zijn leed op anderen projecteert. Victoria heeft op haar jeugdige leeftijd de moederrol in huis.

Als Victoria ontdekt dat de vreemde getraumatiseerde Ruby-Alice in het geheim onderdak biedt aan Wil, raakt de liefde tussen de twee in een kolkende stroomversnelling.

“Ik wist dat hij er niet vandoor zou gaan. ‘Ik ga als een rivier’, zei Wil, ‘mijn grootvader zei altijd dat dat de enige manier is.’ Ik knikte, alsof ik begreep wat hij bedoelde, en we maakten plannen om elkaar de volgende dag te zien.”  

Dan volgen er allerlei indringende gebeurtenissen die bij nadere beschrijving direct tot spoilers leiden. Jaren later –het verhaal strekt zich uit over de periode 1948-1971- verhuist Victoria door planologisch overheidsingrijpen noodgedwongen naar de plaats Paonia, waar zij bevriend raakt met Zelda Cooper. Deze intelligente, onbaatzuchtige vrouw wordt haar steun en toeverlaat in een bijzondere zoektocht. Zij spreekt wijze woorden tegen Victoria:

“Maar het is geen teken van kracht als je al je verdriet in je eentje draagt, V. Dat is een straf, niet meer en niet minder. Ik weet niet wat jou is overkomen, maar je moet ophouden je er schuldig over te voelen.”

De afloop van het verhaal met een ontmoeting met een zekere Inga is bijzonder mooi en ontroerend.

“Ze stak haar handpalm op om mijn protest af te breken, en het drong tot me door dat zij ook veel te lang niet had kunnen zeggen wat ze op het hart had.” 

Shelley Read is een begenadigd schrijfster. Niet alleen is haar schrijfstijl soepel en gemakkelijk, maar ook zijn de karakters zeer goed uitgediept. De beschrijvingen van de taferelen en de natuur zijn beeldend en van grote schoonheid. Het verhaal van Victoria is werkelijk een liefdesroman zonder weerga. Het is allesbehalve zoetsappig, en kent vele belangrijke maatschappelijke thema’s. De dramatiek is niet gering, maar heeft toch een realistisch karakter. En de samenhang van de gebeurtenissen is uitstekend getroffen en gestructureerd.

“Ga als een rivier” is een magistraal boek dat de kwalificatie “buitengewoon goed” en daarmee vijf sterren ten volle verdient.