Bibi Dumon Tak: Rimpeling

In september 2020 is hier de prachtige roman “De dag dat ik mijn naam veranderde” van Bibi Dumon Tak besproken. Daarna is de schrijfster bij mij onbewust lange tijd uit beeld geraakt. In oktober 2024 verscheen haar novelle “Rimpeling”, een fraai uitgevoerd boekje met hardcover en prachtige fijngevoelige pentekeningetjes van dieren in de tekst.

Marthe is al dood als het verhaal begint. Door terugblikken aan de hand van onder meer haar meubels en huisraad komt ze voor de lezer weer tot leven. Zij was een dierenliefhebber die zich het leed van dieren erg aantrok. Dat werd haar fataal: toen ze heel voorzichtig een boven verdwaalde langpootmug buiten wilde zetten, viel ze met het beestje in haar handen van de trap.

“Ik help je wel”, zei ze. Dat waren de laatste woorden die ze hardop sprak. De woorden waarmee ze uit haar leven viel.”

Marthe had in haar jeugd een traumatische ervaring waar ze nooit echt van is losgekomen.

“Haar witte lakens werden nooit verruild voor lakens met kleur, want wanneer het nodig was wilde ze zoals vroeger kunnen verdwijnen in het wit. Het laken over haar ogen kunnen trekken om zichzelf uit te wissen, om naadloos op te kunnen gaan in een omgeving zonder contrasten en niets dan gefilterd licht.”

Als de postbode ontdekt dat ze dood onderaan de trap ligt, komt de politie in actie. Aan de hand van uiterst summiere gegevens wordt een beeld van de teruggetrokken levende Marthe geconstrueerd. Ze blijkt doktersassistente te zijn geweest en kende een dierenarts voor wie ze zieke en gewonde duiven verzorgde.

Op soms bijna poëtische wijze ontvouwt het voorbije leven van Marthe zich. Als een notaris in het huis van Marthe verschijnt om het testament uit te voeren, maakt die een misplaatste grap. De dieren nemen onmiddellijk wraak.

“Hij liep terug naar zijn auto, naar zijn telefoon, die hij vergeten was mee naar binnen te nemen. De voorruit zat onder de vogelpoep. Er zaten kauwen in de bomen rondom. Het leek wel of ze schaterden.”

Ook het slot van de novelle is heel mooi. Als een man in het bezit van een huissleutel (hoe dat kan, ontdekke de lezer zelf) de leegstaande woning van Marthe weer wil verlaten, is dit de afronding:

“Voordat hij de deur achter zich dichttrok, zag hij in het laatste licht een langpootmug zitten op de muur bij de trap. Tweede generatie, wist hij, zo aan het einde van de zomer, gedoemd om gauw te sterven. Hij nam de langpoot voorzichtig in zijn hand, bracht hem mee naar buiten en liet hem gaan. Daar fladderde hij ritselend weg, zijn laatste avond tegemoet.”

Bibi Dumon Tak heeft met “Rimpeling” een ontroerende novelle van grote schoonheid geschreven over het soms droefgeestige leven van een tamelijk eenzame vrouw vol liefde voor dieren. De schrijfstijl is prachtig, de zinnen zijn veelal kort en kernachtig, en leunen soms tegen poëzie aan. Het verhaal is origineel gecomponeerd en laat de lezer niet los. In de kern gaat het over de betekenis van het leven, waarin vaak de kleine gebaren en daden het verschil maken.

“Rimpeling” is zeer goed en krijgt vier flonkerende sterren.