Malapropisme

“Wazzeggu?”

“Nou gewoon, het was maar een malapropisme.”

Bij feesten en partijen zijn er altijd mensen die indruk willen maken of lollig willen zijn. Dat gebeurt op talloze manieren. Eén daarvan is het gebruik van een malapropisme. Degene die het Grote Blufboek heeft gelezen en er iets uit heeft onthouden, zal met veel bravoure vertellen dat hij zojuist een malapropisme heeft gebruikt. Maar dan zit hij of zij er mooi naast….

Een malapropisme is een “onbewust verhaspeld woord onder invloed van een daarop lijkend woord”, aldus Van Dale.

Juist omdat het onbewust wordt geacht te gebeuren, is het dus grootspraak dat het zojuist is gebeurd. Of toch niet? Het kan zijn dat de spreker zichzelf achteraf op een malapropisme heeft betrapt. Maar dat geef je dan toch niet toe??

Genoeg over feestjes en partijen…..

Malapropisme is een heel moeilijk woord voor een erg grappige stijlfiguur, als je het althans een stijlfiguur mag noemen.

Er is een bijzonder aardig boekje over dit taalverschijnsel. Ewoud Sanders schreef “Aarsrivalen, scheldkarbonades en terminale baden”, een boekje “over woorden waar iets aan scheelt”.

Sanders vertelt de lezer dat het verschijnsel afhankelijk van de aard van de verhaspeling in de taalkunde diverse benamingen heeft.

Volksetymologie, malapropisme, hypercorrectie of contaminatie. Het zijn allemaal erg lastige woorden die beter kunnen worden voorbehouden aan taalwetenschappers. Velen van dezen spreken graag in geheimtaal.

Sanders heeft een fraaie en ook zeer begrijpelijke algemene term bedacht:

woordinfectie.

Het boekje van Sanders is zo’n werkje dat zich er prima voor leent er af en toe een paar bladzijden in te lezen. De enige rode draad die de lezer moet onthouden, is dat het over woordinfectie gaat. En dan word je vergast op prachtige voorbeelden. Hier zijn er een paar uit het begin van het boekje:

·         copuleus (voor copieus)

·         triologie (voor trilogie)

·         ongeknutseld (voor ongekunsteld)

·         ongevoelloos (voor ongevoelig of gevoelloos)

·         lidteken (voor litteken)

Schaf het boekje aan en lees af en toe even erin. Het is heerlijk lichte kost voor iedereen die van taal houdt.

Een sprankelijk ( J ) werkje!