Recensiefraude

In Nederland is er een internetsite waar je in contact kunt komen met vaklieden en beunhazen als je een groter of kleiner karwei in of rond huis hebt. Deze site genaamd “Werkspot” kwam enige tijd geleden in het nieuws door een eigenhandige actie van de site. Men gaat lieden die zich bedienen van valse al dan niet zelfgeschreven beoordelingen weren van de site.

Op de website van het Algemeen Dagblad stond onder meer: “Wekelijks stuit Werkspot op lieden die de boel proberen te flessen. De meest voorkomende fraudevorm is een poging om een valse referentie online te plaatsen.” Volgens het bericht waren er al vele honderden handige jongens verwijderd van Werkspot. Het bericht bleef bij mij hangen na een eigen welhaast traumatische ervaring met een werkspotter bij een grote opdracht in mijn huis.

Op vele plaatsen op internet wordt de mening van de consument gevraagd over gekochte producten en afgenomen diensten. Onder allerlei benamingen kom je reviews tegen over alles wat maar denkbaar is. En die kunnen je soms helpen bij je oordeelsvorming vooraf. Maar een achilleshiel van het systeem is dat iedereen kan plaatsen wat hij of zij wil zolang er maar geen onheuse taal wordt gebezigd. Hoe gemakkelijk is het om een flink aantal vrienden te bewegen iets met een hoge waardering te schrijven en te publiceren. En er zijn ook talloze reviews die door rechtsreeks belanghebbenden zelf zijn geschreven, dat is meermalen gebleken.

In boekenland wordt sinds jaar en dag door velen “gerecenseerd” op internet. Zeker, er zijn boekenliefhebbers die naar eer en geweten een liefst gefundeerde mening over een boek ten beste geven. Maar er zijn er veel meer die maar wat bazelen, en wat veel ernstiger is, die meewerken aan georganiseerde recensiefraude. Daaronder is te verstaan het seriegewijs produceren van een lovende mening over een boek terwijl uit de “recensies” het sterke vermoeden rijst dat sprake is van een bewuste poging tot misleiding van de naar meningen zoekende consument.  

Er zijn diverse websites waar men een open forum heeft voor het plaatsen van boekrecensies of geschreven uitingen die daarvoor moeten doorgaan.

Het gevaar dat zulks leidt tot recensiefraude is levensgroot. Voor een kritische lezer zijn helaas genoeg gevallen zichtbaar waar overduidelijk sprake is van recensiefraude. Het is verwerpelijk en ook wel zielig. Men zet zichzelf en de betrokken auteur in feite te kijk.

Probleem is natuurlijk dat het zelden te bewijzen valt. De minder alerte lezer die op zoek is naar goede boeken, zal dan ook zeker wel eens worden misleid door dit verschijnsel. En wat ook betreurenswaardig is: het werk van serieuze recensenten verliest aan waarde.
Het advies is dan ook: let bij boekrecensies op open fora goed op de frequentie van ongefundeerde vijfsterrenwaarderingen voor een boek, en hecht daar geen waarde aan.