Een onuitputtelijke bron

Onze moerstaal is een rijke taal. Ook als je denkt dat je taalschat al tamelijk omvangrijk is, word je bij voortduring verbaasd en verrast door woorden en uitdrukkingen waarvan je nog nooit hebt gehoord. Overigens is “moerstaal” zelf al een bijzonder woord. Het betekent niet alleen moedertaal maar ook staal waarvan moeren worden gemaakt. In dat laatste geval is het uiteraard een onzijdig woord. Opmerkelijk genoeg wordt het woord niet met een verbindingsstreepje geschreven. Kennelijk wordt de betekenis door het zinsverband voldoende duidelijk geacht. Moers-taal of moer-staal… Het ziet er inderdaad ook níet uit.

De bedoelde verbazing overkwam mij de laatste week ten minste tweemaal. In het briljante boek van Eva García Sáenz de Urturi “De heren van de tijd” wordt ergens gesproken over hybristofiele vrouwen. Nooit van gehoord! Dat bijvoeglijk naamwoord is niet te vinden in Van Dale 2015, evenmin als het bijbehorende zelfstandig naamwoord hybristofilie. 

Het blijkt te gaan om een vrij zeldzame maar wel degelijk bestaande psychische afwijking/stoornis die voornamelijk bij vrouwen voorkomt. Deze dames voelen zich (seksueel) aangetrokken tot zware criminelen. Het woord lijkt afgeleid te zijn van het Griekse “hubris” dat overmoed betekent. Maar dit is toch wel heel wat meer dan alleen maar overmoed …

Een andere verrassing was van een aanzienlijk lichter kaliber. Al wandelend zagen wij een bedrijfsbusje voorbijrijden met in de belettering het woord “plaagdiermanagement”. Hûh? Dat moet wel een heel creatieve geest zijn geweest. Het woord “plaagdier” bestaat vast niet, zei ik nog in een bui van hubris tegen mijn echtgenote. 

Maar thuis wachtte een koude douche. Het staat gewoon in Van Dale met de op zichzelf voor de hand liggende betekenis. “Plaagdiermanagement” is dus gewoon een vriendelijke en onderscheidende beschrijving van “ongediertebestrijding”.

O ja, het busje was niet van Rentokil. Die hadden/hebben al genoeg aan hun naam.