Koen Strobbe: Nachtschuim

 Na de zeer goede psychologische roman “Hotel Solitude” van Koen Strobbe uit 2019 verscheen in februari 2021 “Nachtschuim” van deze Vlaamse auteur. Het is een bijzonder verhaal, gestructureerd rond vele thema’s.

Jeroom Claassen is promovendus in de literatuurwetenschappen aan de universiteit Antwerpen en werkt onder leiding van prof. Kooyberghs. Zijn thesis (proefschrift) handelt over een autodidactische dichter met een zeer beperkt werk en draagt de titel “Nico Den Donder, eros en thanatos in het werk van een stroeve poëet”. (Voor goed begrip: “thanatos” is Grieks voor “de dood” CK)

Zijn kamergenoot op de universiteit en eveneens promovendus Mark Swijffels is in vele opzichten zijn concurrent. Claassen is bevriend geraakt met Nico en maakt diens sterfbed van zeer nabij mee. De dichter onthult hem daarbij een groot geheim dat Jeroom vanaf dat moment biologeert.

Na zijn promotie tot doctor blijft Jeroom aan de universiteit colleges geven en onderzoek doen. Privé heeft hij veel contact met zijn oude vrienden Ditte, Bram en Marie. Ditte lijkt ontluikende gevoelens voor Jeroom te koesteren, maar hij laat die vooralsnog niet toe.

Claassen neemt zich voor na zijn thesis een compleet boek over de dichter Nico Den Donder te schrijven waarin door hem verwachte verbijsterende ontdekkingen over diens werk zullen worden gepresenteerd. De relatie met prof. Kooyberghs is niet optimaal, een gesprek met hem wordt als volgt fraai getypeerd.

“Kooyberghs is een overlopend vat borrelend geluk. Hij praat meer tegen zichzelf dan tegen hen.”   

Het hem toevertrouwde geheim van de dichter brengt Jeroom tot vreemde nachtelijke escapades. Het komt zelfs tot een arrestatie die door vriendjespolitiek van zijn vader ongedaan wordt gemaakt. Hij raakt in een competitie met Swijffels voor één baan aan de universiteit. Intussen krijgt hij langzaamaan toch warme gevoelens voor Ditte, en dat wordt fraai beschreven.

“Ze drinkt haar glas leeg en loopt, plagerig haar heupen wiegend, met de fles wijn naar de koelkast. Zijn ogen volgen haar lichaam. Is ook zij niet gewoon een los vers, een eerste regel die ernaar snakt om vervolledigd te worden?”

De relatie tussen Jeroom en zijn vader en moeder is bepaaldelijk merkwaardig te noemen, niet in de laatste plaats door de dominante aanwezigheid van psychiater Manu Finkelstein. Deze man eigent zich onevenredig veel macht toe waarin hij niet wordt tegengehouden ondanks verwoede pogingen van Jeroom.

“De wereld –die mooie, hele en onvoorwaardelijk warmhartige wereld- staat met haar krachtige en vergevingsgezinde armen klaar om hem weer als een van de haren in zich op te nemen.”

Traumatische gebeurtenissen spelen zich af met en rond Ditte. De net ontluikende relatie krijgt een dramatische wending. Claassen komt terecht in een opvallende vriendschap met de Turk Gökhan. Vele ingrijpende ontwikkelingen volgen waarna het verhaal culmineert in een opvallende ontdekking die te maken heeft met nachtschuim.

Koen Strobbe is een begaafde schrijver. Hij is niet alleen een stilist van het zuiverste water met een mooie schrijfstijl, maar ook een verteller van grote klasse. De manier waarop hij de op zichzelf complexe structuur van het verhaal voortdurend toegankelijk weet te houden voor de lezer, verdient alle lof. De karakters zijn mooi ontwikkeld, en de situaties worden met soepele pen in beeld gebracht. Zowel maatschappelijke als individuele menselijke thema’s zijn fraai verweven in het vele lagen bevattende verhaal. Wat het (in Nederland) niet bestaande woord “nachtschuim” betekent, lijkt in het slotspel duidelijk te worden, al blijft de fantasie van de lezer daarbij noodgedwongen maar ook aantrekkelijk een niet onbelangrijke rol spelen. De slotscène op de befaamde Antwerpse begraafplaats Schoonselhof laat veel te raden over.

“Hij haalt diep adem, kijkt omhoog en strekt verwachtingsvol zijn armen uit, maar in tegenstelling tot wat hij verwacht, laat Den Donder hem met het gedicht alleen.”

Koen Strobbe heeft met “Nachtschuim” een prachtige, intrigerende roman van buitengewone kwaliteit geschapen die de volle vijf sterren volkomen verdient.