Anya Niewierra: De Camino

Na het imponerende trio “Vrij uitzicht” (2013), “Het dossier”(2017) en “Het bloemenmeisje” (2020) verschijnt vandaag het vierde boek van Anya Niewierra, de literaire thriller “De Camino”. Slaagt de schrijfster erin de lat die door haar eerdere boeken al ongelooflijk hoog ligt, opnieuw te bereiken en te bedwingen?

In de proloog pleegt een man op de Camino in de buurt van het Zuid-Franse Conques op tamelijk bijzondere wijze zelfmoord. Een mysterieuze persoon is daar getuige van.

Elf maanden later zijn Lotte Bonnet en haar zoons Stefan en Joran in Bosnië-Herzegovina om de as uit te strooien van haar man en hun vader Emil Jukić. Hij was de man die zich het leven benam. Lotte worstelt met de vraag waarom haar man met wie zij een gelukkig leven leidde, tot zijn wanhoopsdaad is gekomen. Ze besluit om precies een jaar later exact dezelfde route als Emil op de Camino te lopen. Daarbij hoopt ze antwoorden te vinden op vele vragen die haar bezighouden.

Lotte heeft een goed contact met Paul, die getrouwd was met haar jong overleden nicht Marjo. Diens dochter Caroline beschouwt ze bijna als haar eigen kind. Lotte vertrekt naar haar startpunt voor de Camino in Le Puy-en-Velay. 

“Sinds ik weet dat mijn man gelogen heeft over zijn verleden, dool ook ik door een labyrint van donkere gedachten, op zoek naar een antwoord op de vraag hoe ik kon leven met een bedrieger zonder het te zien.”

Onderweg ontdekt Lotte via soms gedreven onderzoek allerlei nieuwe dingen over Emil. Die voeden niet alleen haar verbazing en ontstemming, maar ook haar schuldgevoel. Dat laatste groeit door haar besef dat ze bij leven van Emil te veel met haar eigen leven bezig was hetgeen leidde tot een zekere desinteresse in het leven en de achtergronden van haar man. Haar contacten met andere pelgrims leveren diepe inzichten over het leven op. Zo wordt haar toevertrouwd:

“Lopen op de Camino hielp haar meer dan praten met haar psychiater.”

Tijdens de wandelingen bekruipt Lotte het gevoel dat ze door een kwaadwillende persoon wordt gevolgd.  Dat wordt versterkt door enkele voorvallen die ernstige gevolgen hebben.

De hoofdstukken met Lotte als ik-figuur worden bij tijd en wijle afgewisseld met cursief gedrukte fragmenten uit een lange brief. Daarin wordt een vooralsnog ondoorgrondelijk beeld gegeven van niet zelden heftige gebeurtenissen in Bosnië-Herzegovina en andere delen van het voormalige Joegoslavië. 

In de ongemakkelijke en soms gevaarlijke omstandigheden tijdens het lopen van de Camino ondervindt Lotte veel steun van de charmante Fransman Nicolas. Er ontstaat chemie tussen beiden.

“Hij heeft geen woord gelogen, maar hij zweeg op de momenten dat hij had moeten spreken.”

De verschrikkelijke waarheid over een deel van haar leven komt op onthutsende wijze aan het licht. Lotte spiegelt zich dan aan een fraaie uitspraak die Nicolas deed voordat ze terug naar Nederland ging.

“Je kunt maar in één dimensie leven: in het verleden, in de toekomst of in het nu.”

Het verhaal eindigt zowel met loodzware overdenkingen als met een vleug(je) romantiek.

Anya Niewierra heeft met haar vorige boeken al overtuigend bewezen tot de top van de Nederlandse thrillerauteurs te behoren. Haar schrijfstijl is vloeiend en uitermate beeldend. De lezer wandelt gewoonweg mee op de Camino en is ook gevoelsmatig ter plaatse aanwezig bij de gebeurtenissen in het oorlogsgebied in de Balkan. De gruwelijke oorlogsdaden aldaar worden helder maar beschaafd en terughoudend beschreven zonder dat de ernst ervan ook maar enig geweld wordt aangedaan. De karakters worden fraai beschreven en bieden volop inkijk in hun zielenroerselen. Het verhaal is buitengewoon origineel en knap gestructureerd. Het behandelt talrijke belangrijke thema’s. De lezer krijgt onder meer een helder beeld van de afschuwelijke misdaden waartoe haat en oorlog de mens kunnen aanzetten. Maar ook liefde, medemenselijkheid, onbaatzuchtigheid, zelfopoffering, schuldgevoel en niet geveinsde interesse in de ander komen aan de orde.

Het verhaal geeft veel stof tot overdenking. De “plot” is van een ongekende kracht en originaliteit. Spoilers liggen overal op de loer, dus hier blijft het bij.

Superlatieven schieten waarlijk tekort. Anya Niewierra heeft met haar nieuwe boek de al zeer hoog liggende lat ruimschoots bedwongen, ja zelfs met een ruime marge.

“De Camino” is geen thriller in de klassieke zin des woords, en ook niet gewoon een literaire roman met spannende elementen. Het boek heeft een extra inhoudelijke dimensie die indeling in een van de traditionele categorieën welhaast onmogelijk maakt.

In ieder geval is het een meesterwerk van de buitencategorie. “De Camino” verdient de hoogst mogelijke lof en derhalve vijf stralende sterren.