Antoinette Kalkman: Uitgedokterd

In mei 2019 verscheen het eerste boek van Antoinette Kalkman. De psychologische thriller “Bonuszoon” kreeg hier 3,5 ster die staan voor meer dan goed. Het duurde tot november 2023 voordat de tweede pennenvrucht van Kalkman het levenslicht zag. De verklaring voor dit relatief lange interval is toegelicht in de “Verantwoording”.

“Uitgedokterd” behandelt een maatschappelijk beladen thema uit de gezondheidszorg. Het gaat om de voortdurende spanning in de academische ziekenhuiswereld tussen efficiency, budgetten, bestuurlijke onkunde, doofpotten, machtswellust en egotripperij in relatie tot de allesomvattende eed van Hippocrates.

Na een spannende proloog is de focus in eerste instantie gericht op Eveline Johansen. Zij en haar man Matthijs, ex-hockeyinternational, zijn na een eerdere zeer traumatische gebeurtenis rond hun zoontje trots op hun dochter Valérie. Als veelbelovend talent debuteert zij in het eerste damesteam van de Utrechtse hockeyclub Kampong. In haar eerste wedstrijd gaat het mis. Door een zware eenzijdige blessure moet Valérie halsoverkop naar het ziekenhuis worden gebracht.

In het academische ziekenhuis waar Valérie een zware en riskante operatie moet ondergaan, werken twee andere hoofdrolspelers op de afdeling neurochirurgie, chirurg Justus Zuijderwijk en afdelingshoofd en hoogleraar Ferdinand van Grunsven. Zij staan in een complexe relatie tot elkaar. Justus is getrouwd met Isabel, zus van Ferdinand. De Van Grunsvens hebben het hoog in de bol en houden vanuit hun enorme landgoed een hoge status naar buiten toe op.

Ferdinand is een zeer onaangename man. Machtswellust en zelfingenomenheid vieren bij hem hoogtij. Hij gaat op buitengewoon arrogante en botte manier om met zijn bangelijke medewerkers, zo ook met zijn zwager Justus. Thuis heeft hij echter weinig te zeggen, zijn dominante echtgenote Laurette bepaalt daar de orde. Over Ferdinand wordt in een gesprek tussen Eveline en een onderzoeksjournalist gezegd:

“ ‘Dus je hebt dokter Van Grunsven gesproken.’ ‘Inderdaad. Die man staat op eenzame hoogte in het ziekenhuis. Niet alleen vanwege zijn capaciteiten, maar meer omwille van zijn gedrag, vermoed ik. Hij gedraagt zich in ieder geval alsof hij boven iedereen en elke richtlijn verheven is.’ “

De door Justus op dwingende aanwijzingen van Ferdinand uitgevoerde operatie van Valérie loopt niet goed af. Het meisje komt er na onverwachte (?) complicaties invalide uit en zal haar passie hockey voorgoed  moeten vergeten. Moeder Eveline vermoedt al snel dat sprake is van een medische misser. Zeer gedreven gaat zij buiten medeweten van Matthijs op onderzoek uit en brengt met behulp van onderzoeksjournalist Noud de Jonge misstanden boven water. Haar vriendin Cathelijne is in deze moeilijke tijden haar mentale steun en toeverlaat.

In een gesprek tussen Eveline en Cathelijne bezigt de laatste troostend onder meer de volgende kwinkslag.

“ ‘Meid, dat maakt niet uit. Weet je hoe ik er tegenwoordig uitzie als ik ’s ochtends in de spiegel kijk? Een portie kreukelfriet is er niets bij.’ ”

Eveline dient een formele klacht in bij het ziekenhuis waarna een onverkwikkelijk machtsspel ontstaat. De vasthoudendheid van Eveline brengt haar ver in haar doel de waarheid te achterhalen.

Vele gebeurtenissen maken het verhaal spannend en boeiend. Overspel, drugsgebruik, relatiebreuk, zakelijke meningsverschillen, list en bedrog, chantage en nog meer komen voorbij. Het slot van het verhaal is waarlijk daverend en laat merkwaardigerwijs een wonderbaarlijk gevoel van gerechtigheid achter.

Antoinette Kalkman heeft een bijzonder boek geschreven. Uit de “Verantwoording” blijkt dat het verhaal, zij het in zeer beperkte mate, autobiografische elementen kent. Haar schrijfstijl is vloeiend en de voortdurende perspectiefwisselingen in de hoofdstukken doen aangenaam aan. Ze geven veel vaart aan de gebeurtenissen. “Uitgedokterd” is niet zozeer een thriller in de klassieke zin maar veeleer een boeiende aanklacht tegen misstanden in de gezondheidszorg die tot extreme menselijke ellende kunnen leiden. In het afsluitende hoofdstuk “Verantwoording” geeft Kalkman een gedegen onderbouwing hiervan.

Spijtig is mijn vaststelling dat de eindredactie van het boek zeer slecht is. Vele tientallen fouten ontsieren de tekst, en dat is voor een taalgevoelige lezer allesbehalve prettig. Ik reken het de schrijfster niet aan en beoordeel het verhaal op zijn inhoud, structuur en relevantie. Dat verdient het ten volle.

Daarom is de slotsom dat “Uitgedokterd” een zeer goede spannende roman is die vier sterren verdient vanwege de belangrijke thema’s die ter sprake worden gebracht.   

N.B. Deze recensie betreft de eerste druk van het boek. In de tweede druk van januari 2024 heeft redactioneel herstel plaatsgevonden.