Ferdinand von Schirach: Namiddagen

In 2019 is hier de vijf jaar daarvoor verschenen novelle “De zaak Collini” van de Duitse topadvocaat Ferdinand von Schirach besproken. Die maakte destijds diepe indruk. In januari 2025 verscheen van dezelfde schrijver een bundel korte verhalen die recentelijk de aandacht trok.

“Namiddagen” bevat in netto 153 pagina’s van tamelijk bescheiden formaat met prettige ruime regelafstand maar liefst zesentwintig verhalen over gevarieerde onderwerpen. Sommige zijn zeer kort met slechts één of twee pagina’s, andere zijn wat langer, maar kwalificeren nog steeds als korte verhalen. Het schrijven daarvan is echt een vak apart, Von Schirach blijkt dat ten volle te beheersen.

De ik-persoon (die zomaar de schrijver zelf zou kunnen zijn, gelet op diverse details) vertelt veelal over zijn belevenissen in allerlei steden. In Taipeh gaat het over een liefdesgod, in een andere plaats is het een oude geschiedenis in een notendop over de beroemde danseres Isadora Duncan (1877-1927)  met een ijzersterke slotzin, in Tokio wordt de bedriegster rond een Cartier-horloge bedrogen, in Marrakesh bekent een horlogemaker iets uit zijn verleden, bij zijn verblijf in Italië valt een dronken buurvrouw van de trap en vertelt later een bijzonder verhaal over wijlen haar man Alexander dat eindigt met een ongelooflijk mooie uitsmijter. En zo komen er nog veel meer intrigerende gebeurtenissen aan bod.

In een gesprek met een Poolse journaliste komt het thema “censuur” aan de orde. Een verwerpelijke ontwikkeling die in steeds meer landen opgeld doet.

“De journaliste zegt dat het ergste aan censuur is dat je je waardeloos voelt. ‘Dat gebeurt als je teksten niet worden gedrukt. Je begint op een gegeven moment te geloven dat niet alleen je teksten niet deugen, maar ook dat jijzelf niet deugt en niets waard bent. Ook dat is natuurlijk het doel van censuur.’ “

Vermakelijk is ook het verhaal over tante Sophie in Pamplona, wier man haar heeft verlaten voor een jong model. Op een receptie waar ze samen met de verteller is, foetert ze op de oude gastheer met diens zeer jonge vrouw, kennelijk ook een model. Dan blijkt het nét even anders te zijn.

Bij de ontmoeting met de stokoude Lorenzo in Napels heeft deze een fraaie opmerking in petto.

“Met elke roman die ik toch niet heb geschreven, was ik blij. Ik las liever. De wereld heeft ook geen gebrek aan boeken.”

Von Schirach heeft een heerlijk efficiënte schrijfstijl. Hij gebruikt geen woord te veel en schept in strakke maar mooie zinnen razendsnel een helder beeld van wat hij kennelijk wil vertellen. De taferelen zijn zeer divers en stuk voor stuk leuk, intrigerend en interessant. Niet zelden eindigen de verhalen  met een kwinkslag of een volkomen onverwachte, soms amusante wending. De aandachtige lezer zal belangrijke thema’s ontdekken in de ogenschijnlijk vrij onschuldige verhalen. Ook dat maakt dit boek zeer lezenswaardig.

“Namiddagen” is een zeer goed boek en krijgt vier luchtig-serieuze sterren.