Pure schoonheid in de taal

Het lezen van boeken in welk genre dan ook is in het algemeen een heerlijk tijdverdrijf. Veelal dient het een vlucht uit de werkelijkheid, hoewel dat bij non-fictieboeken natuurlijk anders is. Het lezen van die laatste is meestal gericht op het verkrijgen of verbreden van kennis over personen en/of gebeurtenissen van velerlei soort.

Boeken onderscheiden zich niet alleen in genre, maar ook in taalgebruik. Hierin zijn talloze vormen te bedenken. Hierover zijn ongetwijfeld al academische proefschriften verschenen. Het proza van sommige schrijvers is heel herkenbaar. Of het nu gaat om heldere en kernachtige zinnen die uitmunten in eenvoud, of om complexe zinnen vergezeld van gezwollen metaforen, hier geldt als variant op een bekende grap soms “toon mij een bladzijde en ik zal u zeggen wie de auteur is”. 

Niet zelden blinken schrijvers uit in de ene of de andere wijze van taalgebruik. En neen, er komen hier geen benoemde voorbeelden. Wie de vele recensies leest, kan er af en toe wel iets bij bedenken.

Voor de lezer die van taal houdt of erger dan dat, is het steeds weer een verademing in een boek iets tegen te komen dat écht beklijft. Een mooie –niet opgeblazen- metafoor, een fraaie zinswending (waar Vlaamse auteurs patent op lijken te hebben), of gewoonweg een enkel woord dat in de categorie “pure schoonheid” gerangschikt kan worden.

Dat laatste kan de lezer overkomen in het prachtige boek “Een goed nest” van Tessa de Loo. Het indringende verhaal is geschreven in mooie heldere taal, en dan kom je ineens de volgende zin tegen:

“Het was nogal wat: terwijl zij zwanger was en om de klipklap moest overgeven, lag hij met haar zus te rollebollen.”

Toevalligerwijs is het een van de heftigste zinnen uit het verhaal, dat verder anders dan deze zinsnede suggereert, wel degelijk diepgang heeft.

Het gaat hier om het onvergankelijk schone woord “klipklap”. Ofschoon je er wellicht nooit van gehoord hebt, is in één oogopslag duidelijk dat het een synoniem is voor “haverklap”. Het woord blijft lange tijd of misschien zelfs voorgoed in je parate geheugen hangen.

En dát is pure schoonheid in de taal.