Dave Eggers: De parade

De Amerikaan Dave Eggers is een gelouterde en al veelvuldig voor belangrijke prijzen genomineerde schrijver. Zijn echte doorbraak in Nederland was in 2013 met het beangstigend realistische toekomstscenario van “De Cirkel”, een deels fictieve roman over de dominante rol van de sociale media in het dagelijkse leven. Een zekere voorspellende waarde kan aan dat boek niet worden ontzegd.

De nieuwste parel van Eggers in Nederland verscheen in maart 2019 met de titel “De parade”. Een fraai uitgevoerd boekje met een bescheiden omvang van 135 bladzijden, maar met een bijzondere en diepe inhoud van het slechts ogenschijnlijk eenvoudige verhaal.

Alle personen en het land waarin het verhaal zich afspeelt, zijn naamloos. Hoofdpersoon “Vier” is een letterlijk en figuurlijk rechtlijnige man die niets anders wil dan zijn taak uitvoeren voor het bedrijf. Er moet een asfaltweg worden aangelegd van 230 kilometer van het zuiden van het land naar de hoofdstad. Dat gebeurt met een hypermoderne volautomatische asfalteermachine, type RS-80, die door Vier wordt bediend. 

Aan de aanleg van de weg komen verder geen mensen te pas. Op één na dan, dat is Negen die als opdracht heeft met zijn quad voor de machine uit de obstakels te minimaliseren zodat RS-80 gestaag en zonder oponthoud kan doorwerken. Negen is de tegenpool van Vier, hij is een losbol die volop vermaak zoekt en zich tegen de regels van het bedrijf op allerlei risicovolle manieren inlaat met de plaatselijke bevolking.

De werkzaamheden van de wegaanleg zijn zeer strak gepland, en er is alles aan gelegen om de einddatum te halen of liefst voor te zijn. Dan zal er een parade worden gehouden om de voltooiing te vieren.

“Die staat gepland voor de twintigste”, ging Vier verder. “Dan moet de weg echt klaar zijn. Honderdduizenden mensen rekenen daarop. Als je echt om de mensen hier geeft, dan doe je alles om die datum te halen.”

Het gedrag van Negen veroorzaakt problemen. Hij houdt zich niet aan het beleid van het bedrijf van distantie tot de plaatselijke bevolking.

“Elk woord, elk gebaar, elke handeling kon verkeerd worden geïnterpreteerd en tot vertraging, discussie of, erger nog, represailles en geweld leiden.”

Door het optreden van Negen komen lokale mensen als Medaille, Neef, Dokter en een rebellencommandant in beeld. Vier doet er werkelijk alles aan om de deadline te halen, en wringt zich daarbij op rechtlijnige wijze in allerlei bochten (!).

Bij het gereedkomen van de weg vindt dan de parade plaats. Die wordt getypeerd als “een parade van hoop. Een optocht van verlangen.”

De werkelijkheid blijkt echter, zoals zo vaak ook in het echte leven, geheel anders. De slotscène is veelzeggend.

Dave Eggers is een uitstekende stilist. Met eenvoudige veelal korte zinnen weet hij snel de lezer in te kapselen in een simpel lijkend, maar wel degelijk bijzonder verhaal. Het kan gelezen worden als een eenvoudige vertelling met licht –of meer dan dat- absurdistische trekjes, maar bij nadere beschouwing is het een aanklacht tegen misstanden op allerlei gebied in de (derde) wereld. De aanvankelijke bewondering voor de plichtsbetrachting van Vier ebt weg als de lezer zich realiseert dat deze man eigenlijk een werktuig is in een meedogenloos politiek spel.

“De parade” van Dave Eggers is een bijzonder boek. Het lijkt eenvoudig maar bevat tussen de regels door diverse diepzinnigheden. Een enkele keer slaat het een beetje door, maar het verhaal is voortdurend boeiend.

Het boek is zeer goed en krijgt vier stralende sterren.