In memoriam "VPRO Boeken"

Eind 2019 kwam het onheilspellende bericht dat de omroepbazen hadden besloten het zondagochtendprogramma “VPRO Boeken” van de buis te halen. Een protestbrief van een zeer groot aantal schrijvers, uitgevers en andere boekenliefhebbers bracht daar, zoals te verwachten was, geen verandering in. Want het gaat in dit steeds verder afglijdende land nog maar om één ding: de kijkcijfers. Denk maar eens aan de inmiddels bijna lachwekkende strijd tussen de programma’s “Op1” en “Jinek”. Die worden trouwens ook steeds minder interessant. In de wedloop om gasten binnen te halen worden concessies gedaan.

En wat is nu na het verdwijnen van het prachtige “VPRO Boeken” de nieuwe stand van zaken? De zendtijd op de zondagochtend is vooralsnog ingenomen door “André Rieu: Welcome to my world”. Tja, prima voor de kijkcijfers natuurlijk …

Bij de aankondiging van het verdwijnen van “VPRO Boeken” en het ook al hoogstaande programma “Vrije geluiden” werd vol bravoure gezegd dat er een veelomvattend cultureel programma voor in de plaats zou komen. Dat programma met de naam “Mondo” was gisteravond 11 januari 2020 voor het eerst te zien.

Toegegeven moet worden dat presentatrice Nadia Moussaid het voortreffelijk deed. Haar kwaliteit was al eerder opgevallen bij haar invalbeurt tijdens het zwangerschapsverlof van Eva Jinek.

Maar het gaat natuurlijk om de inhoud van het programma. Daarover zullen de meningen zoals zo vaak verdeeld zijn. 

Het thema van de uitzending was: “hoe ‘woke’ moeten kunstenaars zijn?”. Voor mij was het, nog los van het plotseling binnensluipende woord “woke”, een vorm van spitsroeden lopen. Dat kwam door de keuze van de gasten. Er zaten enkele mensen aan tafel die zich bedienden van moeilijke taal om hun opgeblazen karakter te tonen. 

Zo hoorden we een schrijver diverse keren praten over “ambiguïteit” en ook het woord “ambigu” ontbrak niet. Een andere gast, kennelijk ook een schrijver, putte zich uit in nauwelijks begrijpelijke zinnen en vergelijkingen.

Met weemoed denk ik terug aan het om zeep geholpen VPRO Boeken. Daar werd in over het algemeen glasheldere taal op een ontspannen wijze gesproken met twee schrijvers over hun nieuwe boek. 

Na gisteravond mis ik het meer dan ooit. Maar ook deze noodkreet is zinloos, ik weet het. Het slaken ervan is wel voor even bevrijdend.