Over de relatieve waarde van boekrecensies (in de krant)

 Professionele recensenten geven hun oordeel over boeken in het algemeen –in ieder geval ogenschijnlijk- goed onderbouwd. Van het nieuwe boek van de bekende psychiater Damiaan Denys over de problematiek in de geestelijke gezondheidszorg getiteld “Het tekort van het teveel” verscheen gisteren en vandaag een recensie in respectievelijk NRC Handelsblad en de Volkskrant. De meningen van beide recensenten wijken wel opvallend veel van elkaar af.

In de NRC van 4 december 2020 wordt het boek besproken door Jamal Ouariachi onder de kop “Zweverig geleuter over het lijden”. In een gloedvol betoog wordt het boek min of meer de grond in geboord. Klachten over onder meer droge passages, mislukte pogingen tot literair taalgebruik (de aangehaalde voorbeelden spreken inderdaad wel tot de verbeelding) en rookgordijnen rond het vakgebied zijn bepaaldelijk niet licht. Het boek krijgt (dan ook) slechts twee ballen (NRC-synoniem voor sterren).  

Hoe anders wordt ditzelfde werk beoordeeld in de Volkskrant van vandaag. Recensent Ranne Hovius vindt het juichend een “zeer zinnige analyse”. Ook deze recensie is uitvoerig geargumenteerd. Het relaas luidt geheel anders en lijkt ten minste even steekhoudend als dat in de NRC. De Volkskrant waardeert met vier sterren, en dat is heel hoog en de volstrekte tegenvoeter van de NRC.

De beide recensies geven eens temeer aan dat ook een professionele recensie in sterke mate wordt beïnvloed door de invalshoek van de betrokken recensent. En dan rijst uiteraard de vraag: wat moet je ermee?

De recensie in de Volkskrant zag ik bij toeval omdat die vandaag abusievelijk bij ons werd bezorgd in plaats van de NRC. Maar die beschreef het boek gisteren, zodat onbedoeld een vergelijkend warenonderzoek ontstond.

Het resultaat daarvan deed me denken aan een prachtige uitspraak lang geleden van de geweldige cabaretier Harrie Jekkers in plat Haags: “aggumente, daar heb ie niks an. Daar kenne intellectuele er zestig van per seconde verzinne.” 

Hoe dan ook: ik ga het boek niet lezen. En dat komt (gelukkig) niet door het dilemma dat potentieel ontstaat door beide recensies, maar doordat het onderwerp mij gewoonweg niet echt aanspreekt.