Bas Haan: De Deventer moordzaak

 De moord in 1999 op de weduwe Wittenberg in Deventer heeft de gemoederen jarenlang beziggehouden. Wie heeft het gedaan, de “boekhouder” of de “klusjesman”? Zo start de inleiding van het in 2020 bij de vierde druk geheel herziene boek “De Deventer moordzaak” van journalist Bas Haan. De woorden “boekhouder” en “klusjesman” staan tussen aanhalingstekens, omdat ze beide niet juist zijn. In de media en de publieke opinie zijn het de termen geworden waarmee de twee hoofdrolspelers Ernest Louwes en Michaël de Jong worden aangeduid. Louwes is evenwel fiscalist en De Jong is geen klusjesman.

Op 23 september 1999 wordt de vermogende weduwe in haar woning op brute wijze omgebracht in de avonduren. Haar stoffelijk overschot wordt twee dagen later gevonden. Na het politieonderzoek wordt op 19 november Ernest Louwes opgepakt op verdenking van moord op zijn cliënte mevrouw Wittenberg. Vanaf dat moment ontstaat er een juridisch steekspel zonder weerga. Op 9 maart 2000 spreekt de Rechtbank Zwolle Louwes vrij wegens gebrek aan bewijs. In hoger beroep loopt het echter anders. Het Gerechtshof Arnhem veroordeelt Louwes op 22 december 2000 tot 12 jaar gevangenisstraf, zich daarbij baserend op drie bewijsmiddelen.

In 2002 ontstaat gerede twijfel over het arrest van het Hof. Door diepgaand onderzoek van onder meer het schriftkundig echtpaar Waiszvisz en hoogleraar Peter van Koppen rijst de indruk dat het Hof een gerechtelijke dwaling heeft begaan. Genoemd echtpaar maakt glashelder dat er een misvatting moet zijn over het veronderstelde moordwapen, en Van Koppen hekelt diverse onderdelen van het politieonderzoek op ongekende wijze.

Bas Haan maakt aan de hand van de feiten een vlijmscherpe analyse van de bewijsvoering bij het Hof Arnhem, en legt vele onvolkomenheden bloot. Er is sprake van tunnelvisie en manipulatie van bewijsmiddelen.

Louwes’ advocaat Geert-Jan Knoops dient in 2002 een herzieningsverzoek in bij de Hoge Raad dat in 2003 wordt gehonoreerd. Dientengevolge komt Louwes vrij. Maar Justitie zet alles op alles om hem opnieuw veroordeeld te krijgen en komt bij het Hof Den Bosch met nieuw bewijs aan, nadat de officier van justitie eerst verontschuldiging aanbiedt voor de onzorgvuldige gang van zaken in het proces bij Hof Arnhem. De OvJ van de zaak-Arnhem, mevr. Duijts, speelt in de hernieuwde procedure achter de schermen een uiterst dubieuze rol.

Op grond van nieuw, als bij toverslag geproduceerd DNA-bewijs wordt Louwes in 2004 door Hof Den Bosch opnieuw veroordeeld. Degenen die de uitspraak op de tv gezien hebben, weten nog als de dag van gisteren hoe emotioneel Louwes daar in de rechtszaal op reageerde. De twijfel omtrent de uitkomst van de rechtsgang is daarmee opnieuw gevoed.

De enige die de absolute waarheid kent, is Louwes zelf. En zeker niet Maurice de Hond die jarenlang de media bombardeerde met eindeloze beweringen over zijn mening dat Michaël de Jong de dader is. De Hond slaat daarbij wild om zich heen en wordt uiteindelijk veroordeeld wegens smaad. Haan vertelt daar boeiend en zeer gedetailleerd over. Het is verder voer voor de lezer van het prachtige boek.

Bas Haan heeft met “De Deventer moordzaak” een magistraal boek geschreven. In glasheldere taal biedt hij een fraai inzicht in een juridisch drama van ongekende omvang. De kwestie heeft velen in Nederland jarenlang beziggehouden. Maar liefst negenentwintig rechters hebben zich over de zaak gebogen. En nog steeds loopt er achter de schermen onderzoek van diverse deskundigen over de juistheid van de veroordeling van Louwes. Deze heeft zijn straf uitgezeten, is vrij sinds april 2009 en leeft nu goeddeels in de anonimiteit. Zijn vasthoudende advocaat Knoops is nu nóg bezig met de voorbereiding van een nieuw herzieningsverzoek van de zaak bij de Hoge Raad.

De schrijver heeft een meesterwerk afgeleverd van buitengewone kwaliteit. “De Deventer moordzaak” krijgt vijf niet-dwalende sterren.   

Vandaag, 13 september 2022, zag ik de verfilming "De veroordeling" uit 2021 van het boek. Valt een film na het lezen van een mooi verhaal niet zelden tegen, deze film is zeer goed. Een absolute aanrader!