René Appel: Taalstukken

De in 1945 geboren René Appel was van 1994 tot 2003 hoogleraar Nederlands als tweede taal aan de UvA. Hij is sinds 1987 ook een zeer productieve thrillerschrijver. In de loop van de jaren tot en met 2020 schreef Appel niet minder dan tweeëndertig  misdaadromans. Ik heb ze nagenoeg allemaal gelezen, de meeste ver voordat ik met deze blog begon. Zijn steeds psychologische thrillers met een vaak alledaagse situatie van handeling zijn van hoge kwaliteit en het lezen ten zeerste waard. Appel won tweemaal De Gouden Strop en kreeg in 2015 de Gouden Vleermuis als waardering voor zijn oeuvre.

Op deze blog staan besprekingen van “Dansen in het donker” (een roman; 4*), “Verzwegen” (5*), “Overschot” (4*) en “Ik en mijn mobiel” (twee korte verhalen in een Literair Juweeltje).

Als taalwetenschapper heeft René Appel zijn sporen verdiend. Hij is nog steeds actief in het zaterdagse radioprogramma De Taalstaat van Frits Spits, waar hij het taal-dna van een bekende Nederlander spitsvondig en humoristisch analyseert. In 2021 publiceerde hij het boek “Taalstukken”, “alles over het Nederlands van nu”. In vijfendertig hoofdstukken behandelt de schrijver vele hedendaagse verschijnselen en ontwikkelingen in onze moerstaal. Humor en relativering spelen daarin een belangrijke rol, doch ook de kritische geest van Appel laat zich niet onbetuigd.

De hoofdstukken zijn zonder uitzondering gemakkelijk leesbaar én zeer interessant. Er is geen sprake van wetenschappelijk taalgebruik, doch niettemin ademt het boek een hoge mate van zorgvuldigheid. Velerlei onderwerpen passeren de revue. Een volstrekt willekeurige selectie van onderwerpen geeft bijvoorbeeld omslachtig taalgebruik, ogenblikken en momenten, de taal van “de bladen”, de taal van personeelsadvertenties, en het waarlijk hilarische geheimtaal in en over kunst. Dat laatste onderwerp gaat over het overdreven, gezwollen taalgebruik in de kunst maar ook in andere sectoren. Het woord “onderzoek” vervult daarin de amusante hoofdrol.

René Appel is een uiterst begaafde schrijver. Net als in zijn thrillers schrijft hij ook over taalverschijnselen helder en toegankelijk. Het lezen van “Taalstukken” is een waar genoegen. Je hoeft bepaaldelijk geen uitgesproken taalliefhebber te zijn om dit boek op hoge prijs te stellen. Het is een heerlijk boek om af en toe een paar hoofdstukken in te lezen, en daarmee in etappes de eindstreep te bereiken.

Dan heb je een boek gelezen dat in zijn soort van buitengewone kwaliteit is. “Taalstukken” krijgt vijf glanzende sterren.