Belcampo: De surprise

Belcampo was het (belangrijkste) pseudoniem van de veelzijdige Herman Pieter Schönfeld Wichers (1902-1990), jurist, arts en schrijver. Zijn bibliografie begint al in 1934, de lange reeks publicaties eindigt in 1996. De bundel “De surprise” zag het levenslicht in 2015 als e-book. De derde druk verscheen eind augustus 2024 als paperback.

Het boek bevat tien middellange en korte verhalen, alle even bizar en absurdistisch. Ze ademen op prettige wijze ouderwets taalgebruik. Dat is niet vreemd, ze kwamen tot stand in de periode 1934-1968.

Het titelverhaal “De surprise” is (voor mij) meteen het klapstuk. De excentrieke Eugène van Sonswyck is een schatrijke vrijgezel. Na een ruzie met de zoveelste huishoudster die op zijn geld uit is, heeft hij genoeg van het leven en sluit hij na het lezen van een advertentie een bizarre overeenkomst.

“Weet gij geen raad meer in dit leven, wij reiken u de helpende hand. Bel 33291. Dag en nacht paraat. Het was Eugène of hij hiermee persoonlijk aangesproken werd. Het was hem of alle gebeurtenissen van het laatste uur hierop moesten uitlopen, zich hierop hadden toegespitst, of de ijzeren hand van het noodlot naar dit nummer wees.”

De geheimzinnige onderneming zal tegen een astronomische vergoeding, namelijk diens hele vermogen, Eugène op een onverwacht moment ombrengen en doen begraven. Omdat hij niet kan kiezen, zal ook de methode een surprise zijn. Door een bijzondere ontmoeting op weg naar de eindstreep krijgt Eugène spijt van zijn beslissing.

“U bent van plan u wederrechtelijk aan uw begrafenis te onttrekken. Dat is contractbreuk en daarvoor zouden wij schadevergoeding kunnen eisen, maar aangezien u niets meer bezit is die mogelijkheid uitgesloten.”

Als hij zich verbergt om aan zijn noodlot te ontkomen, volgt een daverende verrassing.

In “Het verhaal van Oosterhuis” komt de schrijver na vele jaren zijn oude studievriend Herman Oosterhuis weer tegen. Deze vertelt hem over een wonderbaarlijke belevenis in het verre oosten. Daarin is alles geluk en harmonie totdat …

IJzersterk is ook “De dingen de baas”. Daarin vindt op een ochtend een totale omwenteling plaats waardoor de dingen de macht overnemen van de mens. De dingen, waaronder ook de kleding, komen tot leven en verdwijnen uit alle huizen, zo ook het huis van het gezin dat de hoofdrol speelt.

“Er was in ’t hele huis niets achtergebleven wat op een vijgenblad leek, wij wilden een stuk behang van de muur scheuren maar het ging evenmin als het sluiten van een deur. Tegenover de dingen waren wij machteloos geworden.”

Ook de overige verhalen zijn boeiend. De fantasie van Belcampo kende geen grenzen, en brengt de lezer in een soort droomwereld waarin onmogelijke dingen mogelijk blijken.

Belcampo had een verfijnde penvoering. Vanwege het tijdsgewricht waarin de verhalen zijn geschreven, komen er af en toe woorden voorbij die heden ten dage niet meer worden gebruikt. Voor de echte taalliefhebber is het genieten, al moet soms de betekenis van een woord worden opgezocht. De schrijfstijl is afgewogen, en nergens staan echt complexe zinsneden. Belcampo was ook een meester is beeldend schrijven, je ziet de vaak absurdistische taferelen gewoonweg op je netvlies.

Het toekennen van een waardering in sterren is niet eenvoudig. “De surprise” is op zijn minst goed, en mogelijkerwijs voor de absolute fijnproever in het genre zeer goed.