Hanneke Chin-A-Fo & Toef Jaeger: Het boekenparadijs

De opkomst en ondergang van de grootste boekhandelsketen in Nederland. Aldus de ondertitel van het boek “Het boekenparadijs” van de NRC-redacteuren Hanneke Chin-A-Fo en Toef Jaeger. Het verhaal gaat over het grote drama dat zich in boekenland afspeelde in de periode april 2012 tot en met 24 februari 2014.

Het boek begint met een proloog met de kop “Eindspel”. Daarin wordt de harde aanvaring beschreven tussen Paul Dumas, de topman van boekhandelsketen Polare, en Hans Willem Cortenraad, de baas van CB (Centraal Boekhuis). Die discussie is niet zonder verwijten over en weer en luidt de ondergang van Polare in.

De geschiedenis begint in 2009, als BGN (Boekhandels Groep Nederland) slecht draait. Het is een voorbode van de neergang in boekenland. De omzet in algemene boeken daalt in de periode 2009-2013 van 642 miljoen naar 525 miljoen euro.

Met hulp van Audax wordt BGN overgenomen en omgedoopt in Selexyz. Niet lang daarna vindt een uit nood geboren fusie plaats tussen Selexyz en Boekhandel De Slegte. Polare was geboren. Maar haar was geen lang leven beschoren. 

Een diepgaand conflict tussen Polare (Dumas), CB en een aantal grote uitgevers escaleert in januari 2014 en leidt tot een leveringsstop van boeken aan Polare.

Er vinden onderhandelingen plaats tussen de twistende partijen en de banken, die om grote geldelijke belangen gaan en hard gespeeld worden. De familie De Slegte die veel onroerend goed heeft, heeft een belangrijke rol in de kwestie die niet zelden draait om miljoenen euro’s aan sleutelgeld.

Als de commercieel directeur van Polare Jan van de Wouw in aanwezigheid van de schrijvers Ronald Giphart en Susan Smit een zwak optreden heeft bij Pauw & Witteman waar hij er niet in slaagt duidelijk te maken waarom de deuren van de winkels van Polare tijdelijk gesloten zijn, is het pleit beslecht. Polare wordt op 24 februari 2014 failliet verklaard.

Bekende boekhandels verzelfstandigen vanuit het faillissement door overnames door derden waaronder personeelsleden.

Zo beleven Donner (Rotterdam), Broese (Utrecht), Scheltema (Amsterdam), Van Piere (Eindhoven), Dominicanen (Maastricht), Kooyker (Leiden) en Gianotten (Tilburg) tot vreugde van vele boekenliefhebbers een nieuwe start.

Chin-A-Fo en Jaeger hebben met “Het boekenparadijs” een interessant boek geschreven over de gang van zaken rond Polare. Het verhaal biedt de lezer een helder inzicht in de wijze waarop Dumas met zijn investeringsvehikel ProCures pogingen deed de in extreem zwaar weer verkerende boekhandelsketen te laten overleven. Opmerkelijk daarbij was dat de “investeerder” louter extern geld en geen eigen vermogen gebruikte. In combinatie met de baisse in de boekenverkoop in die periode was de vermoedelijk goedbedoelde poging tot mislukken gedoemd. 

De auteurs hebben zeer veel betrokkenen geraadpleegd. Daardoor schetsen zij een genuanceerd beeld van de aanvaardbaarheid van de botsende opvattingen over de gebeurtenissen die uiteindelijk tot het faillissement leidden.

Ofschoon het voor financieel minder onderlegde lezers wellicht af en toe wat lastig te volgen is, hebben de auteurs een begrijpelijk en haarscherp beeld geschetst. Hun schrijfstijl is toegankelijk zoals journalisten betaamt.

“Het boekenparadijs” is voor velen een lezenswaardig boek dat een indringend beeld achter de schermen geeft.