Ragnar Jónasson: Ademloos

 In januari 2020 verscheen het Nederlandse debuut “Sneeuwblind” (4*) van een in ons land nieuwe ster aan het Scandinavische thrillerfirmament in de persoon van de IJslander Ragnar Jónasson. Het was het begin van een succesvolle serie rond de jonge rechercheur Ari Thór Arnason. De verhalen spelen zich af in het woeste en veelal ijskoude en besneeuwde noorden van IJsland. De originele boeken zijn overigens zo’n tien jaar eerder verschenen.

In mei 2022 verscheen na “Inktzwart” (4*) en “Poolnacht” (4*) het vierde deel “Ademloos”. De vertrouwde hoofdpersonen Ari, diens partner Kristin en Ari’s voormalige chef Tómas spelen weer de eerste viool. In de proloog, hier “Inleiding” genoemd, wordt een angstwekkend en dramatisch tafereel van vijfentwintig jaar geleden beschreven: een jong meisje valt van een hoge rots te pletter.

Het verhaal begint met de terugkeer van de nu 33-jarige Ásta Káradóttir (de IJslanders zijn net als de Basken scheutig met accenten op eigennamen) op de onheilsplek. Zij is de zus van het meisje dat van de rots viel, en heeft dat als jong kind zien gebeuren vanuit het zolderraam van het huis. Ze logeert weer bij Dóra en Óskar, broer en zus. Zij wonen op een verlaten plek waar alleen Reynir en Arnór zich wel eens vertonen. Dan komt ook Ásta om het leven door een val van dezelfde rots.

Tómas gaat onderzoeken of er echt sprake is van de veronderstelde zelfmoord. Hij vraagt de hulp van Ari op de plaats des onheils die ver buiten diens rayon ligt. Die twijfelt even om twee redenen, het is bijna Kerstmis en Kristin is hoogzwanger. Omdat zij opmerkelijk meegaand reageert op de vraag, gaan ze samen op missie naar Blönduós waar ze tijdens het onderzoek in een hotel verblijven.

Het is het begin van een interessant onderzoek in een duistere zaak waarin zelfmoord en moord dicht bij elkaar lijken te liggen. En tijdens de naspeuringen valt er nóg een dode. De ernstig zieke Dóra wordt in de ochtend dood in haar bed aangetroffen. Een toevallig detail in de slaapkamer roept het vermoeden op dat er een misdrijf in het spel is, doch concrete sporen zijn er niet.

Ook de dood van Ásta is met mysterie omgeven. Kort voor haar dood heeft ze seks gehad. Met wie is een volslagen raadsel. Is het de dader van een moord geweest? De ontrafeling van de plot geeft de rechercheurs veel hoofdbrekens. Door een plotselinge aanwijzing komt de zaak in een stroomversnelling, al zijn de mogelijke betrokkenen allen zeer terughoudend en soms ook leugenachtig. Door een volhoudend en intelligent optreden van Ari wordt de zaak met een zeer verrassende wending opgelost.

Ragnar Jónasson heeft een fijnzinnige penvoering. De groei naar volwassenheid van de nog jonge Ari is zowel in het werk als in privé mooi opgebouwd. Het taalgebruik is afgewogen en helder. De zinnen zijn nimmer ingewikkeld en scheppen tóch razendsnel een duidelijk beeld van de mensen en de schitterende woeste natuur waarin het verhaal zich afspeelt. Ofschoon het aantal potentiële verdachten, als er al sprake is van een misdrijf, uiterst beperkt is gelet op de mise-en-scène kent het verhaal toch de nodige diepgang.

Jónasson heeft het opnieuw waargemaakt. Met rake sfeertekeningen zonder gruwelijk geweld heeft hij weer een mooie sfeervolle compositie gecreëerd. Ook voor de lezer die nooit op IJsland is geweest, is de typische sfeer van dat eiland voelbaar.

“Ademloos” is een zeer goed boek en krijgt, het wordt eentonig, vier kraakheldere sterren.