Valentijn de Heer: Beste mevrouw Eva

 Begin september 2023 verscheen de compacte debuutroman “Beste mevrouw Eva” van schrijver en zorgmedewerker Valentijn de Heer (1986).

Het verhaal speelt zich af in de Professorenwijk van Leiden, waar de hoofdpersoon en verteller Elias Hoogewerf met zijn vader en moeder woont. Vader is een tamelijk botte en opvliegende man. Hij uit zich regelmatig laatdunkend over de “mongolen” die dagelijks voorbijfietsen op weg naar de sociale werkplaats. Als moeder in 1991 vroegtijdig bevalt van geestelijk gehandicapte zoon Johannes, ontstaat de basis voor toenemende problemen.

Het gezin Hoogewerf woont in de buurt van de Kernstraat. In die straat staat het bekende houten huis “Sunny home” van wijlen Maarten Biesheuvel en diens echtgenote Eva Gütlich. Op de cover van het boek is het enigszins gestileerd, in werkelijkheid ziet het er op mijn foto uit 2022 zo uit.

Biesheuvel was een schrijver van prachtige korte verhalen, getuige bijvoorbeeld de postume uitgaven “Schip in dok” en “Vroeger schreef ik (Gevonden verhalen)”. Binnenkort komt hier een bespreking van het zeer recent verschenen boek “Austerlitz-Parijs-Alaska”.

Eva was een markante, bijzondere vrouw die de complexe Maarten altijd liefdevol terzijde stond. Als Elias met zijn vader langs het houten huis loopt, typeert zijn vader Biesheuvel als volgt.

“Zodra we het houten huis in de Kernstraat naderden, begon hij zachter te praten. Er woonde een gek die tien katten, honden én een geit had. Knettergek! Of ik dat kon geloven. Ik knikte en keek weg.”

Vader kan niet overweg met de handicap van zijn jongste zoon Johannes. De spanningen in het gezin nemen snel toe, het raakt langzaam maar zeker ontwricht. Elias ontmoet Eva die hem een warme omgeving biedt. Zij vangt ook Johannes af en toe op in moeilijke tijden.

Op vakantie in Italië gaat het helemaal mis met het gezin Hoogewerf. Vader gaat alleen terug en krijgt onderweg een herseninfarct. Hij komt daar niet goed uit waardoor de ellende nog groter wordt. Moeder kan het ook niet meer aan en als de Raad voor de Kinderbescherming ten tonele verschijnt, is het drama compleet. De slotscène van het verhaal is aangrijpend.

“Eva stopte de papieren terug in de enveloppe, zei mijn naam. Ik hoorde niet meer wat ze zei. ‘Het spijt me’, bleef ik herhalen, ‘het spijt me zo’. Ik draaide me om, liep van haar weg. Ik moest naar buiten, ergens liggen in de bosjes, waar niemand me kon zien, waar ik mijn hoofd niet langer hoefde te dragen.”

Met “Beste mevrouw Eva” heeft Valentijn de Heer een fraaie debuutroman afgeleverd. Zijn schrijfstijl is kernachtig en doeltreffend. In heldere bewoordingen schetst hij op indringende wijze hoe een gezin totaal uit balans raakt door een onverwachte gebeurtenis. Het naar buiten in stand houden van het beeld van een gelukkig gezin blijkt onbegonnen werk en vergt het onmogelijke van de leden ervan. Het verhaal geeft veel stof tot nadenken.

Het decor van het boek is levensecht. Ik heb begin jaren tachtig met mijn gezin in de aanpalende Burgemeesterswijk in Leiden gewoond en Maarten en Eva Biesheuvel persoonlijk gekend. De omgeving en het echtpaar Biesheuvel herleven bij het lezen van dit boeiende maar ook heftige verhaal volledig.

Vermeldenswaard is nog dat het uitstekend is geredigeerd.

“Beste mevrouw Eva” is een zeer goed boek en krijgt vier flonkerende sterren.