Fred Das en Jeroen Terlingen: De sponsor

Het vroegere Hoogovenschaaktoernooi, tegenwoordig Tata Steel Chess Tournament, vormt de inspiratie voor de thriller “De sponsor” van Fred Das en Jeroen Terlingen. Het boek verscheen op 15 januari 2024 en wordt aangeprezen als een literaire thriller met internationale allure. Is dat zo?

Godfried Vos is jarenlang een van de sponsoren van het North Sea Steel Chess Tournament. Als hij bij de start van een ronde in de speelzaal aanwezig is, blijkt de Amerikaanse deelnemer Simon Berliner niet aan zijn bord te zijn verschenen. Hoofdarbiter Geurt Plomp (kenners denken bij die voornaam aan een legendarische Nederlandse schaakarbiter) onderneemt actie. Niet veel later wordt Simon dood gevonden in het bad in zijn hotelkamer. Het is het begin van een serie spannende gebeurtenissen rond de zeer gemêleerd samengestelde grootmeestergroep.

De Italiaan Salvatore Biancucci is, zeker naar zijn eigen mening, een van de favorieten voor de eindzege. Hij heeft financiële problemen, waardoor hij zijn maatpakken op krediet koopt. Hij schuwt geen middel om zijn tegenstanders te intimideren. Zo drijft hij tegenstandster Esther Sivok tot wanhoop door een knalgeel kostuum te dragen terwijl hij weet dat zij aan xanthofobie lijdt. Dat woord bestaat overigens niet, maar betekent een ziekelijke angst voor de kleur geel. Ook zet Biancucci zijn zeer vrouwelijke begeleidster in om tegenstanders te verleiden en af te matten. IJslander Kolbeinn Haldórsson vertelt een intrige rond zijn persoon aan Godfried die daardoor op scherp komt te staan. Hij kan niet aanvaarden dat in “zijn” toernooi list en bedrog plaatsvinden.

De Nederlandse deelnemer Christian N’Koulou heeft ook een kwetsbaar privépunt. Zijn moeder Patricia was ter plekke bij de Bijlmerramp met het toestel van El-Al. En zo zijn er nog meer spelers met zwakke plekken buiten het schaakbord. Godfried ontdekt steeds nieuwe intriges en krijgt een bijzondere verhouding met de Noord-Koreaanse delegatie die de schaakster Myung-hee Park begeleidt.

Het vermoeden rijst dat Berliner is vermoord. De commentator en analist Bart Hesselink (voor wie ook duidelijk iemand uit de schaakwereld model heeft gestaan) wil daarover publiceren en zet daarmee de verhoudingen tussen sommige spelers en hun landen van herkomst op scherp. Godfried weet publicatie vooralsnog te voorkomen. Als er vervolgens een aanslag met gifgas op Godfried wordt gepleegd, wordt hij wonder boven wonder gered door een van de Noord-Koreanen. Er blijven enkele vragen onbeantwoord.

Fred Das en Jeroen Terlingen hebben een vlotte pen. Ze hebben vooral, maar niet alleen voor schakers een leuk verhaal bedacht dat naast het schaken ook interessante geopolitieke elementen kent. De samenstelling van de karakters is internationaal en divers, doch dat maakt het nog geen literaire thriller van  internationale allure. Het verhaal is voor eenieder leesbaar en gemakkelijk te volgen. In de voetnoten bij een aantal hoofdstukken wordt gerefereerd aan diverse bekende partijen uit de toernooipraktijk en een enkel schaakprobleem. Ze zijn achterin het boek te vinden en zeer aardig om na te spelen voor degenen die ze niet eerder hebben gezien.

Voor schaakkenners zitten er wel een paar missers in het verhaal. Zo opent Valeri Kerzjakov een partij met de zet e2-e3. Dat is op hoog niveau toch echt een volslagen witte raaf. Ook de aanduiding “vlak” voor een veld van het schaakbord klinkt amateuristisch, evenals “damepion” (d-pion) en “rokkade” (rochade of rokade). Op een bepaald moment staan er 3 spelers aan de leiding met 4 uit 5, en dan lees je dat 4 spelers de koplopers “op de hielen” zitten met 2,5 uit 5. Voor echte schakers is dat gewoon een straatlengte achterstand.

“De sponsor” is een fictieve redelijk spannende roman met diverse associaties met het jaarlijkse toernooi in Wijk aan Zee. Zeker lezenswaardig, doch geen (groot)meesterlijke thriller. Daarvoor is de plot te eenvoudig. Het is een goed boek en verdient drie heldere sterren.